Εισόδια της Θεοτόκου
&
αναιρέσεις των αιρετικών θέσεων των παπικών
Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου 04/12/2011
Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011
Εισόδια της Θεοτόκου & αναιρέσεις των αιρετικών θέσεων των παπικών
Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου 04/12/2011
Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011
Ερμηνεία Πράξεων των Αποστόλων (κεφ γ' 22 - δ' 7)
Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου 27/11/2011
Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011
Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2011
ΠΟΝΟΣ
(ορθόδοξη θεολογική θεώρηση)
Ο Κωστής Παλαμάς σ’ ένα ποίημά του με τίτλο «Πόνος» γράφει τα εξής:
«Μήπως όλα στον κόσμο τ’ αγαπώ
γιατί μονάχα ο πόνος μού είναι μισητός;
Κανείς δεν θέλω να πονεί,
ζωή, νους, καρδιά, κορμί,
ψυχή κάτου απ’ τους ουρανούς»
Ο Νίτσε θεωρούσε ήρωα, όποιον αντιμετώπιζε τον πόνο χωρίς παρηγοριά.
Ο Νικόλας Μπερδιάγεφ έλεγε πως ο Θεός υπάρχει, επειδή ακριβώς υπάρχει το κακό και η οδύνη. Αν ο κόσμος ήταν καλός και ακέραιος, τότε ο Θεός δεν θα ήταν απαραίτητος, γιατί ο κόσμος θα ήταν Θεός.
Οι άνθρωποι δεν θέλουν να σκέφτονται τον πόνο και εδώ αναφερόμαστε είτε στον σωματικό, είτε στον ψυχικό πόνο. Παρόλα αυτά όμως ο πόνος είναι συμφυής με την ανθρώπινη φύση. Μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε αισιόδοξα, θεωρώντας τον ως κάτι παροδικό και περιστασιακό και να προσπαθήσουμε να τον προσπεράσουμε. Μπορεί όμως να τον δούμε από την απαισιόδοξη σκοπιά και να τον θεωρήσουμε ως αναγκαστική και αναπόφευκτη κατάσταση, χωρίς κανένα νόημα, απλώς ως γραφτό της μοίρας μας.
Η Εκκλησία μας αποδέχεται και σέβεται τον πόνο, είναι η μοναδική που έχει την αληθινή θεώρηση του ανθρώπινου πόνου και τον διαχωρίζει σε σαρκικό πόνο και ψυχικό πόνο. Ο σαρκικός πόνος είναι απόρροια της πτώσης μας. Ο Αδάμ δημιουργήθηκε στον Παράδεισο, έναν χώρο χωρίς πόνους και οδύνες. Γι αυτό και στην Εξόδιο Ακολουθία αναγιγνώσκεται: «ένθα ουκ έστι πόνος ου λύπη ου στεναγμός». Ο πνευματικός πόνος είναι αποτέλεσμα της πτώσεως, δηλαδή το αποτέλεσμα της αμαρτίας και ο αγώνας μας κατά της αμαρτίας προκαλεί επίσης πόνο.
Υπάρχει και ο ψυχικός πόνος που δημιουργείται από οδυνηρές καταστάσεις π.χ. απώλεια προσφιλούς προσώπου. Ο Χριστός παρόλο που είναι η ζωή, δάκρυσε μπροστά στον θάνατο του επιστήθιου φίλου Του Λαζάρου, δείχνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τον σεβασμό Του στην οδύνη της ανθρώπινης φύσης, ταυτόχρονα όμως έδωσε και την ελπίδα ότι ο Θεός είναι Αυτός που λυτρώνει τον άνθρωπο, γι αυτό και ανέστησε τον Λάζαρο.
Ο Λόγος του Θεού στις περιγραφές του είναι και ακριβής είναι και αληθινός. Με πολλές θλίψεις εισέρχεται ο άνθρωπος στην Βασιλεία των Ουρανών. Η ελπίδα της Βασιλείας τον ενισχύει στις θλίψεις και στις δυσκολίες της ζωής. «…διά πολλών θλίψεων πρέπει να εισέλθωμεν εις την Βασιλείαν του Θεού»[1].
Ο Χριστός ελεεινολόγησε και κακοτύχισε τους ευδαίμονες, αυτούς που γελούν και διασκεδάζουν, αυτούς που επαινούν οι άνθρωποι και μακάρισε τους πενθούντες και τους ονειδισμένους[2]. Ο Χριστός αποκάλυψε: «ελάτε σ’ εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε κι είστε φορτωμένοι, κι εγώ θα σας ξεκουράσω»[3]. Ο Χριστός είχε πει στους μαθητές Του: «ο κόσμος θα σας κάνει να υποφέρετε, αλλά εσείς να έχετε το θάρρος, γιατί εγώ τον έχω νικήσει τον κόσμο»[4].
Ο Απόστολος Παύλος ομολογεί: «…Τι διωγμούς υπέφερα! Και απ’ όλα με γλίτωσε ο Κύριος»[5].
Η Εκκλησία θεωρεί τον πόνο ως μία ευνοϊκή περίσταση, για σωφρονισμό, παίδευση και πνευματική τελείωση του ανθρώπου. «Από την αρχή ο Θεός συνένωσε τον πόνο με τον άνθρωπο, όχι για να τον τιμωρήσει, ούτε για να τον κολάσει, αλλά για να τον σωφρονίσει και να τον διαπαιδαγωγήσει. Όταν ο Αδάμ ζούσε χωρίς πόνο έπεσε από τον Παράδεισο. Αντίθετα όταν ο Απ. Παύλος πονούσε και μοχθούσε έλεγε: “με κόπο και πόνο εργαζόμουν νύχτα – μέρα”. Με αυτόν όμως τον τρόπο ανέβηκε στον τρίτο ουρανό και πήγε στον Παράδεισο. Ας μη θυμώνουμε με τον πόνο, ούτε να αποστρεφόμαστε τον κόπο». (άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)[6].
Με άλλη εικόνα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι ο γεωργός χαίρεται και αγάλλεται, όταν υπάρχει βαρύς χειμώνας, γιατί δεν βλέπει μόνο το κρύο και τις βροντές και την κακοκαιρία, αλλά αναλογίζεται τα στάχυα, τον θερισμό και όχι τα σπέρματα που σαπίζουν μέσα στο χειμώνα. «Έτσι και εμείς να μην βλέπουμε την παρούσα θλίψη και τον πόνο, αλλά την ωφέλεια που προέρχεται απ’ αυτήν και τους καρπούς που θα αποδώσει, καθώς και να αναμένουμε και άλλα ωφέλιμα». Στον ίδιο μεγάλο διδάσκαλο και πατέρα οφείλουμε την ενθαρρυντική διαπίστωση «δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκύς ο παράδεισος»[7].
Κατά τον Νικόλαο Καβάσιλα, «ο Θεός επενόησε την λύπη εξ αρχής, αλλά μετά την πτώση, ως θεραπεία της αμαρτίας. Αν δεν πονούσε ο Αδάμ, το κακό θα έμενε διά παντός. Ο Χριστός πληγώθηκε και πόνεσε και κατ’ αυτόν τον τρόπο, έδιωξε την αμαρτία».
Κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, «πονάμε διότι εισήλθε στη φύση μας (ο πόνος), εξαιτίας της ευχαρίστησης (ηδονή). Εμείς όμως με γενναιότητα ας σηκώσουμε τους πόνους … γιατί μ’ αυτό τον τρόπο κι εμείς θα ελευθερωθούμε από την κόλαση»[8].
Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, «όποιος δεν ασκείται εκούσια στην αποδοχή της οδύνης, κάμπτεται εύκολα στις ακούσιες επιθέσεις της». Δηλαδή, πρώτα πρέπει να εκπαιδεύσουμε την ψυχή μας εκούσια να καταφρονεί (περιφρονεί) την ηδονή και την δόξα και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε ευκολότερα να αντέξουμε και τις ακούσιες συμφορές.
Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής κάνει μια παρομοίωση. «Αν δεν δουλευθεί και ζεσταθεί το κερί, δεν σφραγίζεται, ούτε αποτυπώνεται κάτι πάνω του».
Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, «η πονεμένη ψυχή είναι κοντά στον Θεό και θέλει να στραφεί προς Αυτόν που μπορεί να της δώσει πλούσιες δωρεές»[9]. Έτσι αιτιολογείται ότι απαλλαγή πόνου κανένας άγιος δεν εζήτησε από τον Θεό. Μόνο να του χαρίσει υπομονή να τον αντέξει.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μεταφέρει λόγια του Αποστόλου Παύλου: «η θλίψις παράγει υπομονή. Τι λοιπόν υπάρχει ανεκτότερο από άνθρωπο με πάρα πολύ ισχυρή υπομονή και όλα μπορεί να τα υποφέρει με ευκολία; Τι θα μπορούσε να υπάρξει ισχυρότερο από άνθρωπο δοκιμασμένο; Τι μπορεί να εξισωθεί με την απόλαυση που πηγάζει απ’ αυτήν; Διότι τρεις ηδονές γεννιούνται απ’ εδώ, η υπομονή, ο δοκιμασμένος χαρακτήρας και η ελπίδα για τα μελλοντικά αγαθά. Στις θλίψεις με παρηγόρησε. Με άκουσε ο Θεός. Και λέει με ποιόν τρόπο τον άκουσε. Όχι, με το να του δώσει πράγματα, καθόσον τίποτε παρόμοιο δεν ζητούσε. Όχι, με το να τον βοηθήσει να υπερισχύσει των εχθρών του, διότι ούτε αυτό ζητούσε, αλλά με το να του προσφέρει ανακούφιση μόνο στη θλίψη του»[10].
Ο άγιος ο Χρυσόστομος επαινεί τον Ιώβ όχι για τον πρότερό του βίο, που ήταν ελεήμων. οικτίρμων, που ήταν φιλόξενος, που ήταν της προσευχής άνθρωπος, όχι. Επαινεί την υπομονή που έκανε στη μεγάλη δοκιμασία που του παρεχώρησε ο Θεός, στον πειρασμό, στην ασθένειά του. Εκεί επαινεί τον Ιώβ. Αλλά «την υπομονήν Ιώβ ηκούσατε»[11]. Εξ ου και η ρήση «ιώβειος υπομονή».
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος διηγούμενος την ιστορία του Ιωσήφ του Παγκάλου, αναφέρει: «…έπειτα ήρθε η φυλακή και η επί τόσον χρόνον εκεί ταλαιπωρία, αλλ’ όμως διετηρήθη καθαρός ως άδαμας όχι μόνον χωρίς να γίνει ασθενέσθερος, αλλά και προσλαμβάνων μεγαλυτέραν δύναμιν. Διότι είχε την ουράνιον χάριν που τον ενίσχυε[12]… Ακούοντες αυτά ας μην διστάζουμε εμπρός στις θλίψεις, ούτε να δυσανασχετουμε στηριζόμενοι στους συλλογισμούς μας, αλλ’ επιδεικνύοντας μεγάλη υπομονή να τρεφόμεθα με την ελπίδα, γνωρίζοντας την εφευρετηκότητα του Κυρίου μας, ότι δεν θα μας εγκαταλείψει, επειδή μας περιφρονεί, δια να δοκιμάσουμε τις θλίψεις, αλλά επειδή θέλει να αγωνισθούμε και να φορέσουμε τον λαμπρόν στέφανον»[13]. Και συνεχίζει: «… ας μην αγανακτούμε λοιπόν για τις θλίψεις, αλλά ας ακούσουμε τον Παύλο ο οποίος λέει ότι αυτοί που θέλουν να ζήσουν ευσεβώς εν Χριστώ Ιησού, θα διωχθούν (Β΄ Τιμ. 3, 42). Και ας μην παραξενευόμαστε, ούτε να δυσανασχετούμε, αλλά με μεγάλη ανδρεία και υπομονή να υποφέρουμε όσα έρχονται»1.
Η οικειότητα οδήγησε προφανώς τον Ιάκωβο με τον αδελφό του Ιωάννη να ζητήσουν μέσω της μητέρας τους από τον Κύριο, πρωτοκαθεδρία στην εγκόσμια βασιλεία Του, παρανοώντας την αποστολή του Μεσσία. Οι δύο Μαθητές ζήτησαν από τον Χριστό, δόξα με ανθρώπινα κριτήρια, έχοντας κατά νου ότι ἡ Βασιλεία Του είναι αισθητή. Ὁ Χριστός όμως, διορθώνοντας την εσφαλμένη δοξασία τους, υποδεικνύει την πραγματική και αιώνια δόξα, η οποία διέρχεται μέσα από τον «ποτήριον», που είναι τα Πάθη και ο Σταυρός. Γι αυτό τους λέγει: «Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. Δύνασθε πιεὶν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι;». Ποτήριον σωτηρίου λήψομαι καί τό ὄνομα Κυρίου ἐπικαλέσομαι[14].
Κατά τον άγιο Κλήμη Α΄ Ρώμης, «εάν ο Θεός επιβράβευε άμεσα τους δικαίους, τότε θα γινόμασταν έμποροι και όχι ευσεβείς. Θα θεωρούσαμε δικαιοσύνη, όχι την αγάπη του Θεού, αλλά την επιδίωξη του κέρδους».
Κατά τον Μέγα Αντώνιο, «όποιος δεν γεύθηκε πειρασμούς, δεν μπορεί να εισέλθει στην Βασιλεία των Ουρανών. Διώξε τους πειρασμούς ανάμεσα από τους ανθρώπους και κανείς δεν θα σωθεί»[15].
Κατά τον Ισαάκ τον Σύρο, «όπως εφάπτονται τα βλέφαρα μεταξύ τους διαρκώς, τόσο κοντά είναι οι πειρασμοί στον άνθρωπο. Αυτά τα φρόντισε έτσι ο Θεός με πολύ σοφία για την δική σου ωφέλεια, για να Του χτυπάς την πόρτα με επιμονή … και να Τον πλησιάσεις με την προσευχή».
Κατά τον άγιο Ιωάννη Χρυσόστομο, ο πόνος και ο θάνατος θεωρούνται ευεργεσία. «Αν και εξέβαλε ο Θεός τον άνθρωπο από τον Παράδεισο και τον καταδίκασε να πονά, πρέπει περισσότερο να Τον προσκυνούμε και να Τον θαυμάζουμε. Επειδή η άνεση του Παραδείσου οδήγησε τον άνθρωπο στη ραθυμία, περιορίζει την ευχαρίστηση και με λύπη περιορίζει την ραθυμία».
Και ας μην ξεχνάμε, ο πόνος ατελεύτητος στη ζωή του Χριστού, της Θεοτόκου, των Αποστόλων, των αγίων, των μαρτύρων. «Όχι μόνο δεν στενοχωριόμαστε με τον πόνο και τις θλίψεις, αλλά χαιρόμαστε και υπομένουμε καρτερικά καυχόμαστε ακόμη και καμαρώνουμε»[16], λέγει ο Απόστολος Παύλος. Ήδη η Παναγία Μητέρα του κεντήθηκε στην καρδιά της από την προφητεία του πρεσβύτη Συμεών κατά την ημέρα της Υπαπαντής: «και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία»[17].
Ο Απόστολος Παύλος απευχήθηκε: «ας μη γίνει ποτέ να καυχηθώ εγώ δια τίποτε άλλο, παρά μόνον δια τον σταυρικό θάνατον του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δια του οποίου έχει πλέον σταυρωθεί και νεκρωθεί ως προς εμέ ο κόσμος, όπως και εγώ, χάρις στον σταυρόν του Κυρίου, έχω σταυρωθεί και νεκρωθεί δια τον κόσμο»[18].
«Ον αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγγοί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται»[19]. Ο Θεός τους ανθρώπους που είναι κοντά Του και εκείνους που έχουν καλή διάθεση, αν σφάλουν λίγο, τους δίνει ένα ράπισμα και εξοφλούν, ή αν τους δώσει περισσότερα ραπίσματα, αποταμιεύουν. Σ’ εκείνους πάλι που είναι μακριά Του δίνει χρόνια, για να μετανοήσουν. Γι’ αυτό βλέπουμε κοσμικούς ανθρώπους να κάνουν σοβαρές αμαρτίες και παρ’ όλα αυτά να έχουν άφθονα υλικά αγαθά και να ζουν πολλά χρόνια, χωρίς να περνούν δοκιμασίες. Αυτό γίνεται κατ’ οικονομίαν Θεού, για να μετανοήσουν. Αν δεν μετανοήσουν, θα είναι αναπολόγητοι στην άλλη ζωή.
Τους γιατρούς τιμά και επαινεί η Εκκλησία μας ως λειτουργούς του Θεού[20]. Ο απόστολος Λουκάς, ως γνωστόν, ήταν γιατρός, δεν μπόρεσε όμως να ιατρεύσει τον απόστολο Παύλο από τον «σκόλοπα τη σαρκί»[21], την ασθένεια που τον βασάνιζε. Επί δώδεκα έτη η αιμορροούσα γυναίκα του Ευαγγελίου «ιατροίς προσαναλώσασα όλον τον βίον ουκ ίσχυσεν υπ' ουδενός θεραπευθήναι»[22]. Πλήθος ιατρών αγίων, αναργύρων μάλιστα και αφιλαργύρων, αριθμεί στο αγιολόγιό της η Εκκλησία και πλήθος επίσης νοσοκομείων ίδρυσε κατά την λαμπρή περίοδο του Βυζαντίου, για να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο, παρέχοντας άριστο παράδειγμα γνήσιας και αφιλοκερδούς νοσοκομειακής περίθαλψης. Ο πρωτεργάτης μάλιστα αυτής της κινήσεως στο γνωστό συγκρότημα της Βασιλειάδος, ο Μ. Βασίλειος, ήταν ο ίδιος γιατρός, γι' αυτό και έθεσε άριστες οργανωτικές βάσεις, ως ιατρός, και πνευματικά θεμέλια και κίνητρα, ως ιεράρχης και άγιος. Πολλές φορές έχουν παρουσιασθεί σε επιστημονικά συνέδρια οι ιατρικές γνώσεις του Μ. Βασιλείου. Πρέπει, λέγει, να μη καταλήγει η Ιατρική σε υπερβολική φροντίδα για την καλοπέραση και την επιμέλεια του σώματος, και προ παντός να χρησιμοποιείται έτσι, ώστε να μην εξαρτά κανείς καθ' ολοκληρίαν την υγεία ή την ασθένεια από τους ιατρούς, αλλά να αφήνει ανοικτή την ελπίδα στην θεραπευτική επέμβαση του Θεού. Ούτε λοιπόν να αποφεύγουμε τους ιατρούς, αλλά ούτε και να στηρίζουμε σ' αυτούς όλες τις ελπίδες[23].
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σχολιάζει την Β΄ προς Κορινθίους «θέτοντας» λόγια στο στόμα του Θεού προς τον Απόστολο Παύλο: «σου αρκεί ότι νεκρούς ανασταίνεις, ότι τυφλούς θεραπεύεις, ότι λεπρούς καθαρίζεις και όλα τα άλλα θαύματα που κάνεις». Κατά κάποιον τρόπο μεταφέρει μέρος της επιστολής του αποστόλου ως απάντηση στον Θεό: «με πολύ ευχαρίστηση θα καυχηθώ για τις ασθένειές μου, για να με ενισχύσει η δύναμις του Χριστού».
Κατά τον Ισαάκ τον Σύρο, «τας γαρ αρρωστίας διά την υγείαν της ψυχής επάγει ο Θεός»[24]. Με ατή την προοπτική, το να υποφέρει κανείς με χαρά και εκουσιότητα, σημαίνει ότι ελευθερώνεται από τα δεσμά του. Η αρρώστια στην περίπτωση ατή γίνεται μέσο θεραπείας τις ψυχής.
Συνοψίζοντας των όσων ελέχθησαν, ας κατανοήσουμε τα σοφά λόγια του Αγίου Πατέρα μας Ιωάννου του Χρυσοστόμου: «τίποτε άλλο δεν είναι τόσο επιθυμητό από τον Θεό, όσο το να είμαστε ευγνώμονες και όχι μόνο κατά τον καιρό της ευημερίας, αλλά και όταν τα πράγματα είναι αντίθετα. Αυτό προ πάντων είναι θυσία, αυτό είναι η μέγιστη προσφορά. Έτσι αναγνωριζόταν από τον Θεό ο Ιώβ, έτσι ο Παύλος, έτσι ο Ιακώβ, έτσι ο καθένας από τους δικαίους, δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του και την ευχαριστία του προς τον Θεό, ειδικά στις δύσκολες περιστάσεις. Αυτό λοιπόν ας κάνουμε κι εμείς και πάντοτε ας ευχαριστούμε Αυτόν, ώστε να επιτύχουμε και τα αιώνια αγαθά, τα οποία εύχομαι όλοι μας να επιτύχουμε, με τη χάρη και την φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα και η δύναμη, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.»[25].
[1] ΠράξειςΑποστόλων ιδ΄ 22
[2] Λουκ. 6, 24-25
[3] Ματθ. 11, 28
[4] Ιω. 16, 33
[5] Β΄ Τιμ. 3, 11
[6] Εις Ανδριάντας, Ομ. 2, 8, PG 49, 45
[7] Εις Ανδριάντας, Ομ. 4, 1-2, PG 49, 61-62
[8] Άπαντα, Μαξίμου του Ομολογητού, 11ος Τόμος-15Δ, 1.25(κε΄)
[10] ΕΡΓΑ, Ι. Χρυσοστόμου, ΕΠΕ, τομ. 5, ομιλία εις τον Δ΄ ψαλμόν
[11] Ιακ. 5,11
[12] ΕΡΓΑ, Ι. Χρυσοστόμου, ΕΠΕ, τομ. 4, ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ, ομιλία ΞΓ΄
[13] ΕΡΓΑ, Ι. Χρυσοστόμου, ΕΠΕ, τομ. 4, ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ, ομιλία ΞΓ΄
[14] Ύμνος Θείας Ευχαριστίας
[15] Ἀβ. Ἀντ. P.G. 65, 77A
[16] Ρωμ. 5, 3-5
[17] Λουκ. 2, 35
[18] Γαλ. 6, 14
[19] Εβρ. 12, 6
[20] Σοφ. Σειρ. 38, 1-4: «Τίμα ιατρόν προς τας χρείας αυτού τιμαίς αυτού, και γαρ αυτόν έκτισε Κύριος. παρά γαρ Υψίστου εστιν ίασις, και παρά βασιλέως λήψεται δόμα. Επιστήμη ιατρού ανυψώσει κεφαλήν αυτού, και έναντι μεγιστάνων θαυμασθήσεται. Κύριος έκτισεν εκ γης φάρμακα, και ανήρ φρόνιμος ου προσοχθιεί αυτοίς»
[21] Β' Κορ. 12, 7
[22] Λουκ. 8, 43
[23] Μέγας Βασίλειος: «Ούτε ουν φευκτέον πάντη την τέχνην ούτε επ' αυτή πάσας τας ελπίδας έχειν ακόλουθον»
[24] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος 5, Εκδόσεις Ι. Σπετσιέρη, σελ. 24
[25] ΕΡΓΑ, Ι. Χρυσοστόμου, ΕΠΕ, τομ. 6, ομιλία εις τον ΡΙΕ΄ ψαλμόν
Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011
"Ο Πόνος" β' μέρος
Ορθόδοξη προσέγγιση του ανθρώπινου πόνου.
Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου 30/10/2011
Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011
"Ο πόνος" α΄ μέρος
Ορθόδοξη προσέγγιση του ανθρώπινου πόνου.
Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου 23/10/2011
Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2011
Η Δευτέρα Παρουσία
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί.
Με αυτά τα μαγνητοσκοπημένα κηρύγματα από την αίθουσα του Ι.Ν Αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου, θα κάνουμε μία προσπάθεια να φέρουμε τον ορθόδοξο λόγο του Θεού κοντά σε όλους δεν μπορούν να είναι παρόντες. Καθώς επίσης και σ’ αυτούς τους αδελφούς που δεν γνωρίζουν τα Κυριακάτικα μαθήματα μας πάνω σε καίρια θεολογικά ζητήματα
Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011
ΠΕΡΙ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί.
Με την παρούσα εργασία θα προσπαθήσουμε να αναφερθούμε σε όσα αφορούν την ιστορία του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού (ως σύμβολο πίστης και ως ιερό αντικείμενο) και την καθιέρωση των εκκλησιαστικών εορτών, που σχετίζονται με την τιμή και την προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού.
1. Ας αναφερθούμε σε μερικές προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, που προτυπώνουν και προφητεύουν για τον Τίμιο Σταυρό.
· Όταν οι Ισραηλίτες επρόκειτο να διασχίσουν την Ερυθρά θάλασσα, ο Μωυσής με την ράβδο του Σταυροειδώς την εκτύπησε και διαχωρίστηκε στα δύο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι Ισραηλίτες χωρίς καν να βρέξουν τα πόδια τους διήλθαν και μετά την διέλευση τους με τον ίδιο τρόπο εκτύπησε την Ερυθρά θάλασσα, για να συγκλίνουν τα δύο τμήματα. Η εκκλησία μας ενθυμούμενη το γεγονός συνέταξε έναν υπέροχο ύμνο, ο οποίος διηγείται την ιστορία: «Σταυρόν χαράξας Μωσής επ’ επευθείας ράβδω την Ερυθράν διέτεμεν τω Ισραήλ πεζεύσαντι τη δε επιστερπτικώς Φαραώ τοις άρμασι κροτίσας ήνωσεν επ’ εύρους διαγράψας το αήττητον όπλον διό Χριστώ άσωμεν τω Θεώ ημών ότι δεδόξαστε…»
· Μία άλλη αναφορά στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται, όταν οι Ισραηλίτες εμάχοντο εναντίον των Αμαληκιτών. Ο Μωυσής κρατούσε τα χέρια του σε έκταση προτειπόνοντας τον Τίμιον Σταυρόν. Όσο είχε τα χέρια του σε έκταση νικούσαν οι Ισραηλίτες. Όταν τα χέρια του έπεφταν από την κούραση τότε νικούσαν οι Αμαληκίτες. Οι αδελφοί του Μωυσέως Ααρών και Ωρ στήριζαν τα χέρια του Μωυσέως στους ώμους των και νίκησαν οι Ισραηλίτες, κατατροπώνοντας τους Αμαληκίτες. Αυτό μας αναφέρει η Ιερά Υμνολογία της Εκκλησίας στον κανόνα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού του Αγίου Κοσμά του ποιητού και έχει ως εξής: «τον τύπον πάλαι Μωυσής του αρχάντου πάθους εν εαυτώ προέφηνε τον ιερόν μεσούμενον σταυρόν δε σχηματισθείς τεταμμένας τρόπαιον παλάμας ήγειρε το κράτος διολέσας Αμαλήκ του πανώλου διο Χριστώ άσωμεν τω Θεώ ημών ότι δεδόξαστε».
· Στην έρημο και πάλι Σταυροειδώς εκτύπησε την πέτρα ο Μωυσής και έβγαλε νερό. Σύμβολο της λογχευμένης πλευράς του Χριστού επάνω στον Σταυρό.
· Κατά τον ίδιο τρόπο έχουμε προφητική εμφάνιση του Σταυρού και σ’ άλλα εδάφια της Παλαιάς Διαθήκης. Και πάλι η εκκλησία μας ενθυμούμενη τα αντίστοιχα γεγονότα, τα συνδέει με τον Σταυρόν του Κυρίου μας, σ’ έναν υπέροχο ύμνο: «Δια ξύλου ο Αδάμ του παραδείσου γέγονεν άποικος. Δια ξύλου δε Σταυρού ο ληστής παράδεισον ώκησεν ο μεν γαρ γευσάμενος εντολήν ηθέτησεν του ποιήσαντος ο δε συσταυρούμενος Θεόν ωμολόγησεν τον κρυπτόμενον μνήσθητι μου βοών εν τη βασιλεία σου».
2. Τι λέει η ιερά μας παράδοση για την προέλευση του ξύλου του Τιμίου Σταυρού;
Η εκκλησία μάς παρέδωσε πως το ξύλο του Σταυρού προέρχεται από τα 3 ραβδιά που έδωσε ο Αβραάμ στον Λωτ να τα φυτέψει και να τα ποτίζει μέχρι που να βλαστήσουν ως δείγμα της συγχωρήσεως του αμαρτήματός του. Τα ραβδιά αυτά είναι εκείνα που άφησαν οι 3 άγγελοι στην σκηνή του Αβραάμ παρά την Δρυ του Μαυρί, και τα οποία τα μισοκάψει η Σάρα. Όταν φύτρωσαν αυτά αφού αξιώθηκε ο Λωτ να τα ποτίσει 1 φορά στα 40 χρόνια, κατά την παράδοση, φύτρωσαν σε ένα δένδρο με 3 είδη (κυπαρίσσι, κέδρος και πεύκο). Αυτά λέει και ο προφήτης Ησαΐας το εξικοστό κεφάλαιο στίχος δέκατος τρίτος (εν κυπαρίσσι και πεύκη και κέδρω άμα δοξάσαι τον τόπον τον άγιόν μου).
Όταν οι Ισραηλίτες έκτιζαν τον ναό του Σολωμόντος, χρειάστηκαν ένα μακρύ και ίσιο ξύλο, για να το τοποθετήσουν πάνω από την κυρίως πύλη. Τότε έκοψαν το δένδρο του Λωτ για να το χρησιμοποιήσουν για το σκοπό αυτό. Αλλά κάθε φορά που προσπαθούσαν να το τοποθετήσουν, αυτό τους έβγαινε είτε μικρότερο, είτε μεγαλύτερο. Γι’ αυτό το θεώρησαν καταραμένο ξύλο και το πέταξαν πίσω από τον ναό του Σολωμόντος.
Όταν θέλησαν να σταυρώσουν τον Κύριό μας, θυμήθηκαν το καταραμένο ξύλο και το χρησιμοποίησαν για να κατασκευάσουν τον Σταυρό Του. Με αυτόν τον τρόπο θέλησαν να Τον διαπομπεύσουν και να Τον ταπεινώσουν ακόμα περισσότερο.
3. Τι απέγινε ο Σταυρός μετά την Σταύρωση;
Μετά την αποκαθήλωση κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για τον Σταυρό του μαρτυρίου του Κυρίου μας και έτσι αυτός παραπετάχτηκε μαζί με τους σταυρούς των ληστών.
Αργότερα τα μέρη όπου μαρτύρησε ο Ιησούς, όπως και ο τάφος Του, έγιναν τόποι λατρείας και προσκυνήσεως από τους Χριστιανούς.
Οι Ρωμαίοι και οι Εβραίοι στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τον χριστιανισμό, επιχωμάτωσαν όλους τους χώρους που προσκυνούσαν οι Χριστιανοί. Πάνω από τον τάφο του Κυρίου μας, τον οποίο πρώτα προσπάθησαν να καταστρέψουν, έκτισαν ναό της Αφροδίτης.
4. Η εμφάνιση του σημείου του Σταυρού στον ουρανό στον Μ. Κωνσταντίνο.
Ο ιστορικός της εκκλησίας μας Ευσέβιος Καισαρείας, σύγχρονος του Μ. Κωνσταντίνου, διέσωσε την ιστορία πως ο Μ. Κωνσταντίνος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση όταν επρόκειτο να αντιμετωπίσει τα υπεράριθμα στρατεύματα του Μαξεντίου. Τότε είδε ένα θέαμα μοναδικό στον ουρανό. Το σημείο του Σταυρού που είχε και την εξής επιγραφή: «Εν Τούτω Νίκα».
Να πως το διηγείται ο Ευσέβιος:
«Αμφί μεσημβρινάς ηλίου ωρας, ηδη της ημέρας αποκλινούσης, αυτοις οφθαλμοις ιδειν εφη εν αυτω ουρανω υπερκείμενον του ηλίου σταυρου τρόπαιον εκ φωτός συνιστάμενον, γραφην τε αυτω συνηφθαι λέγουσαν, τούτω νίκα».
Δηλαδή, το φαινόμενο εμφανίστηκε το μεσημέρι και ήταν λαμπρότερο του ηλίου.
Η ιστορία από εδώ και πέρα είναι γνωστή. Ο Μ. Κωνσταντίνος διέταξε σ’ όλους τους στρατιώτες του, να χαράξουν το σημείο του Σταυρού στις ασπίδες τους και με αυτόν τον τρόπο, θαυματουργικά, νίκησε τον Μαξέντιο, έχοντας μπροστά από το στράτευμά του το νικοποιό λάβαρο του Τιμίου Σταυρού και την επιγραφή «Εν Τούτω Νίκα».
5. Δεύτερη εμφάνιση του σημείου του Σταυρού στο γιό του Μ. Κωνσταντίνου, Κωνστάντιο.
Το γεγονός αυτό το καταγράφει ο ιστορικός Φιλοστόργιος:
«Ο μεν ουν Κωνστάντιος εγκρατής του τυράννου γίνεται κανταυθα του σημείου του σταυρου…προφανέντος…υπεραστράψαντος το της ημέρας φως ωφθη δε επί των Ιεροσολύμων…της ημέρας εορτης της λεγομένης Πεντηκοστης…από του λεγομένου κρανίου μέχρι και του των ελαιων ορους, διήκων ωράτο…».
Δηλαδή, εμφανίστηκε και πάλι το σημείο του Σταυρού στον Κωνστάντιο, κατά την εορτή της Πεντηκοστής στα Ιεροσόλυμα, επίσης μεσημβρινή ώρα και ήταν λαμπρότερος του ηλίου και είχε τεράστιο μέγεθος και από τον Γολγοθά όπου σταυρώθηκε ο Κύριος μας, έφθανε έως το όρος των ελαιών. Πατριάρχης Ιεροσολύμων ήταν ο Άγιος Κύριλλος. Η εκκλησία μας γιορτάζει το γεγονός αυτό στις 7 Μαΐου. Στο Συναξάριο του Μαΐου διαβάζουμε τα εξής:
«Εν ταις ημέραις της αγίας Πεντηκοστης μηνός Μαΐου εβδόμη, ωρα τρίτη της ημέρας, εφάνη ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός συνεστώς εκ φωτός, ορωντος παντός του λαου, υπεράνω του αγίου Γολγοθα εκτεταμένος, μέχρι του αγίου ορους των Ελαιων οστις τη της μαρμαρυγής λαμπρότητι τας ηλιακάς ακτινας εκάλυψεν. Οθεν πασα ηλικία νέων τε γερόντων συν νηπίοις τε και θηλάζουσι την Εκκλησίαν κατέλαβε και εν αμέτρω χαρα και θερμή κατανύξει, δόξαν και ευχαριστίαν τω Θεω ανέπεμψαν, επί τω παραδόξω τούτω θεάματι».
6. Εύρεσις του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.
Η Αγία Ελένη επιθυμούσε να βρει τους Τόπους όπου μαρτύρησε ο Κύριός μας. Αφού εξασφάλισε τη σχετική άδεια και οικονομική βοήθεια από τον γιό της Μ. Κωνσταντίνο, έφθασε στα Ιεροσόλυμα το 326 μ.Χ.
Πρώτη φροντίδα της ήταν να βρει τον τάφο του Χριστού. Μετά από αρκετές προσπάθειες και ψάξιμο τα κατάφερε, γιατί όπως έχουμε πει οι ειδωλολάτρες είχαν επιχωματώσει τον τάφο του Χριστού και έκτισαν ναό της Αφροδίτης στο ίδιο σημείο.
Αφού κατεδάφισε το ναό της Αφροδίτης, ανέσκαψε το χώρο, όπου και βρήκε τον τάφο του Χριστού και εκεί κοντά και σε αρκετό βάθος βρήκε και τους τρεις Σταυρούς. Βρέθηκε επίσης και η επιγραφή, η οποία ήταν κρεμασμένη πάνω στον Σταυρό του Χριστού, αλλά είχε αποκολληθεί και έτσι δεν γνώριζαν ποιός εκ των τριών ήταν ο Σταυρός του Σωτήρος. Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος έφερε τους Σταυρούς και τους εναπόθεσε διαδοχικά πάνω σε μια νεκρά γυναίκα. Ο πρώτος και ο δεύτερος δεν έδειξαν τίποτα. Όταν όμως τοποθετήθηκε και ο τρίτος Σταυρός πάνω στην νεκρά γυναίκα εκείνη, αμέσως αναστήθηκε και σηκώθηκε όρθια. Μ’ αυτόν τον τρόπο ξεχώρισαν τον Τίμιο Σταυρό.
Η Αγία Ελένη διεχώρισε τον Τίμιον Σταυρόν και το μεν ένα αφού το τοποθέτησε σε ασημένια θήκη το άφησε στα Ιεροσόλυμα, το δε άλλο μαζί με τους ήλους, δηλαδή τα καρφιά, τα απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη.
Το γεγονός αυτό μας το διασώζουν ο Ιεροσολύμων Άγιος Κύριλλος, που έζησε το 340-386 μ.Χ. και μάλιστα σε μια από τις κατηχήσεις του και συγκεκριμένα στην ΙΓ΄, αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Ελέγχει με ουτος ο Γολγοθας, ου νυν πλησίον πάντες πάρεσμεν, ελέγχει με του Σταυρου το ξύλον το κατά μικρόν εντευθεν πάση τη οικουμένη διαδοθέν». Δηλαδή, με ελέγχει ο Γολγοθάς στον οποίο βρισκόμαστε όλοι κοντά. Με ελέγχει το ξύλο του Σταυρού, το οποίο απ’ εδώ διαδόθηκε σ’ όλη την οικουμένη.
Το ίδιο γεγονός μας το διασώζουν και ο ιστορικός Σωκράτης (σύγχρονος και αυτός της εποχής εκείνης) στην εκκλησιαστική του ιστορία στο α΄ βιβλίο του ΚΕΦ. ιζ΄ και ο Θεοδώρητος στην δική του εκκλησιαστική ιστορία.
7. Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως
Η εκκλησία μας από πολύ νωρίς άρχισε να εορτάζει την ημέρα της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού, δηλαδή την 6η Μαρτίου ως εορτή προσκυνήσεως του Τιμίου Σταυρού
Επειδή όμως εκείνη η 6η Μαρτίου συνέπιπτε πολλές φορές την Γ΄ εβδομάδα των νηστειών και επειδή το Πάσχα είναι κινητή εορτή, καθιερώθηκε να εορτάζεται η Γ΄ Κυριακή των νηστειών ως Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως και η 6η Μαρτίου ως ημέρα ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού. Η εκκλησία κατά την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως ψάλλει: «σταυρόν Χριστού τον Τίμιον σήμερον προτεθέντα ειδόντες προσκυνήσομεν και πιστώς ευφραθώμεν κατασπαζόμενοι πόθω τω εν τούτω θελήσει σταυρωθέντα αιτούμενοι Κύριον αξιώσαι πάντας ημας τον Σταυρόν τον Τίμιον προσκυνήσαι και φθάσαι την Ανάστασιν πάντας ακατακρίτως».
8. Η εορτή του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου
Στις 14 Σεπτεμβρίου η εκκλησία μας γιορτάζει την ύψωση του Τιμίου Σταυρού η οποία έγινε το 330 μαζί με τα εγκαίνια του Ναού της Αναστάσεως. Αυτή η εορτή καθιερώθηκε από τα πρώτα χρόνια της ευρέσεως από τον Άγιον Μακάριον, πατριάρχη Ιεροσολύμων. Η εορτή της υψώσεως φέρει τα ίσα της Αγίας και Μεγάλης Παρασκευής και η εκκλησία ψάλλει: «δεύτε λαοί το παράδοξον θαύμα καθωρόντες του στρατού την δύναμιν προσκυνήσωμεν ότι ξύλον εν παραδείσω θάνατον εβλάστησε το δε την ζωήν εξήνθήσεν αναμάρτητον έχον προσηλώμενον τον Κύριον εξ ου πάντα τα έθνη αφθαρσίαν τριγώντες κραυγάζομεν ο δια Σταυρού θάνατον καταργήσας και ημάς ελευθερώσας δόξασι».
Και άλλη μία ύψωση γιορτάζει η εκκλησία όταν οι Πέρσες εισέβαλαν στα νοτιο-ανατολικά τμήματα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, έφθασαν έως τα Ιεροσόλυμα. Ο Χοσρόης – βασιλιάς των Περσών – εκτός από τις άλλες λεηλασίες που έκανε, έκλεψε και τον Τίμιον Σταυρόν, το οποίο είχε αφήσει στα Ιεροσόλυμα η Αγία Ελένη και πήρε πολλούς αιχμαλώτους μαζί του στην Περσία. Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και ο τότε πατριάρχης Ιεροσολύμων, Άγιος Ζαχαρίας. Με αυτόν τον τρόπο ήθελε να ταπεινώσει ακόμα περισσότερο την βυζαντινή αυτοκρατορία.
Όταν μετά από 14 έτη ο Ηράκλειος αποφάσισε να πάρει πίσω τον Σταυρό και να απελευθερώσει τους αιχμαλώτους, διέταξε να τελεστεί δέησις σ’ όλη την Βασιλεύουσα. Στην δέηση αυτή παρέστη ο Αυτοκράτορας, ο Πατριάρχης Κων/λεως και όλος ο κλήρος. Δεήθηκαν ώστε η προσπάθειά τους να στεφθεί με επιτυχία.
Μετά την επιτυχή εκστρατεία του Ηράκλειου εναντίον των Περσών, την επανάκτηση του Ζωοποιού Σταυρού και την απελευθέρωση των αιχμαλώτων και του Πατριάρχου Αγίου Ζαχαρία, τελέστηκε στα Ιεροσόλυμα πανηγυρική Θεία Λειτουργία, για να γιορτάσουν το γεγονός. Ξανά υψώθηκε δε ο Τίμιος Σταυρός επί του Γολγοθά και πάλιν κατά την 14η του μηνός Σεπτεμβρίου.
9. Η πρόοδος του Τιμίου Σταυρού
Η εκκλησία μας γιορτάζει επίσης την 1η Αυγούστου την πρόοδο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Το Ιεροσολυμίτικον Τυπικόν διατάσσει και κατά την αυτήν ημέραν μετά την Δοξολογία, να τελείται η πρόοδος του Τιμίου Σταυρού κατά την τάξιν της Γ΄ Κυριακής των νηστειών.
Από τους Βυζαντινούς αυτή η λιτανεία εκαλείτο προεξέλευσις, δηλαδή προπόρευση. Την όλη τελετή μας την περιγράφει αναλυτικά ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος. Ότι δηλαδή γινόταν στην Κων/πολη λιτανεία, όπου προηγείτο ο Τίμιος Σταυρός, προκειμένου να αγιασθεί όλη η Πόλη. Η διάρκεια της εορτής ήταν 7 ημέρες. Η εορτή αυτή καθιερώθηκε το 1174 από τον Μανουήλ Παλαιολόγο, σ’ όλη την αυτοκρατορία.
10. Χαρακτηριστικά και λεπτομέρειες του Τιμίου Σταυρού
Το μέγεθος του Σταυρού, κατά την παράδοση και τον Συναξαρηστή, ήταν μήκους 4,5 μέτρων και πλάτους 2,4 μέτρων . Ο Ιερός Χρυσόστομος μας παραδίδει ότι το πάχος του ήταν 20 εκατοστά και ότι το τμήμα του Σταυρού που εμπήγετο μέσα στη γη, ήταν 40 εκατοστά .
Οι ήλοι, δηλαδή τα καρφιά, που βρέθηκαν μαζί με τον Σταυρό, άλλοι μας παραδίδουν ότι ήταν 3, όπως π.χ. ο Άγιος Δοσίθεος Ιεροσολύμων και άλλοι όπως ο Άγιος Παΐσιος Γάζης, αναφέρει πως η κοινή παράδοση δέχεται ότι ήταν 4. Τους ήλους τους πήρε μαζί της η Αγία Ελένη στην Κων/πολη.
Τους δύο άλλους σταυρούς οι ιστορικοί μας αναφέρουν, πως και αυτοί μεταφέρθηκαν στην Κων/πολη και τοποθετήθηκαν, σύμφωνα με τον Άγιο Δοσίθεο όπως το αναφέρει στην Δωδεκάβιβλο του «κάτωθεν του εν τω Φόρω πορφυρού κίονος», όπως επίσης και το αλάβαστρον του μύρου, με το οποίο η Μαρία άλειψε τα πόδια του Κυρίου. Εις τον ίδιο κίονα τοποθετήθησαν και οι ήλοι του Σταυρού. Ένα από τα καρφιά βρίσκεται στο μοναστήρι του Αρχαγγέλου στη Θάσο.
11. Η θαυματουργική δύναμις του Τιμίου Σταυρού
Τον Τίμιο Σταυρό η εκκλησία μας τον ονόμασε ζωοποιό. Γιατί αν και πάνω σ’ αυτόν παρέδωσε το Πνεύμα Του ο Κύριός μας, εντούτοις η χάρις Του το επισκίασε και τον έκανε ζωοποιό. Από την πρώτη στιγμή της ευρέσεώς του έδωσε ζωή στην νεκρή γυναίκα. Έκτοτε πάρα πολλά θαύματα, τα οποία οφείλονται στον Τίμιο Σταυρό, γνωρίζει η εκκλησία μας.
Ένα από αυτά έγινε στην Απαμεία, η οποία κινδύνευε να κυριευθεί από τους Πέρσες. Τότε ο επίσκοπος Θωμάς περιέφερε στην πόλη, τμήμα του Σταυρού που είχε στην κατοχή του. Τότε συνέβη ένα παράδοξο γεγονός, (όπως μας το διηγείται ο ιστορικός Προκόπιος), που έτρεψε σε φυγή τους εχθρούς:
«υπέρθεν του Σταυρου σέλας πυρός επεφέρετο και το κατ’ αυτόν της οροφής μέρος φωτί πολλώ υπέρ το ειωθός κατελάμπετο». Δηλαδή, πάνω από τον Σταυρό στον αέρα υπήρχε πύρινο φως, το οποίο ακολουθούσε τον Σταυρό και στο τέλος σκέπασε όλη την πόλη.
Το γεγονός αυτό το καταγράφει επίσης στην εκκλησιαστική του ιστορία και ο Ευάγριος.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, μας διασώζει το εξής γεγονός. Όταν ο Ιουλιανός ο Παραβάτης βρέθηκε κάποια φορά σ’ ένα ειδωλολατρικό ιερό, οι ιερείς για να του δείξουν την δύναμή τους, στη διάρκεια μιάς τελετής, κάλεσαν τους δαίμονες. Τότε ο Ιουλιανός από τον τρόμο του ασυνείδητα έκανε τον Σταυρό του και οι δαίμονες διασκορπίσθηκαν. Οι ιερείς των ειδώλων ισχυρίσθηκαν πως οι δαίμονες επειδή μισούσαν κάθε τι του Χριστού, έφυγαν από ταραχή και φόβο. Εκείνος ο καημένος τους πίστεψε και παρέμεινε στην πλάνη του.
Η δύναμις του Σταυρού μνημονεύεται από πολλούς Πατέρες της εκκλησίας μας. Ο Ιερός Χρυσόστομος σε μία ομιλία του αναφέρει τα εξής:
«Σταυρός το κατά των δαιμόνων τρόπαιον, η κατά της αμαρτίας μάχαιρα το ξίφος, ω τον όφιν εκέντησεν ο Χριστός. Σταυρός το του Πατρός θέλημα, η του Μονογενους δόξα, το του Πνεύματος αγαλλίασμα ο των αγγέλων κόσμος, της Εκκλησίας η ασφάλεια, το καύχημα του Παύλου, το των Αγίων τειχος, το φως της οικουμένης απάσης».
Ο Μέγας Αθανάσιος στη διήγησή του για τον βίο του Μεγάλου Αντωνίου, μας διασώζει την εξής ιστορία:
Κάποτε επισκέφθηκαν τον Μ. Αντώνιο κάποιοι σοφοί ειδωλολάτρες. Στην αρχή τον χλεύαζαν, λέγοντας πως η χριστιανική θρησκεία δεν κρύβει πολλή σοφία. Εκείνη όμως την ώρα κάποιοι άλλοι επισκέπτες έφεραν έναν δαιμονισμένο στον Μ. Αντώνιο, για να τον θεραπεύσει. Εκείνος απευθύνθηκε τότε στους ειδωλολάτρες σοφούς, και τους παρότρυνε να τον θεραπεύσουν με την σοφία τους. Εκείνοι εξεπλάγησαν και είπαν πως δεν μπορούν να κάνουν θαύματα. Ο Μ. Αντώνιος αφού προσευχήθηκε, σταύρωσε τον δαιμονισμένο και ω του θαύματος, αμέσως θεραπεύθηκε πλήρως.
Και ολοκληρώνει την διήγησή του ο Μ. Αθανάσιος, λέγοντας:
«Και οι μεν λεγόμενοι φιλόσοφοι εθαύμαζον, και αληθως εξεπλήττοντο επί τη συνέσει του ανδρός και τω γενομένω σημείω».
12. Η θεολογική σημασία του Τιμίου Σταυρού στη ζωή των χριστιανών
Ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του, τονίζει:
«Ο λόγος γάρ ο του Σταυρου, τοις μέν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημιν δύναμις Θεου εστί». Δηλαδή, ο λόγος περί Σταυρού για τους μη πιστούς είναι ανοησία, ενώ για τους χριστιανούς είναι η δύναμις του Θεού.
Για μας τους πιστούς ο Σταυρός έχει πολλαπλή σημασία. Ο Σταυρός είναι η δύναμίς μας, είναι το σύμβολο της νίκης, είναι το σύμβολο της υπομονής, είναι το σύμβολο του αγώνα. Ακόμη και η αγάπη των χριστιανών πρέπει να έχει σταυροειδή κατεύθυνση. Δηλαδή κατακόρυφη κατεύθυνση, που σημαίνει αγάπη του πιστού προς τον Τριαδικό Θεό, αλλά και οριζόντια που σημαίνει αγάπη προς τον πλησίον. Αν από την σταυροειδή αγάπη αφαιρέσεις μία από τις δύο κατευθύνσεις, τότε παύει να είναι χριστιανική και υποβιβάζεται σε κοσμική.
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός μας, μας ξεκαθάρισε:
«Οστις θέλει οπίσω μου ελθειν απαρνησάσθω σ’ εαυτόν και αράτω τον Σταυρόν αυτου και ακολουθήτω μοι».
Βλέπετε αγαπητοί μου αδελφοί, ο Κύριός μας προτείνει άρση του Σταυρού. Δηλαδή, ο καθένας μας φέρει ένα σταυρό στις πλάτες του. Αυτός μπορεί να είναι μια ασθένεια, μια δυσκολία, μια δυσχέρεια στη ζωή. Αυτές τις δυσκολίες πρέπει να τις υπομένει καρτερικά ο χριστιανός, αλλά και να τις αντιμετωπίζει γενναία, με την ελπίδα που μας δίνει ο Χριστός μας.
Η άρση του σταυρού όμως σημαίνει και άρση των παθών μας και κάθαρση από αυτά.
Άρση του σταυρού μπορεί να σημαίνει και κάποιο έργο που μας έχει αναθέσει η εκκλησία μας και αυτό πρέπει να το ολοκληρώσουμε με άψογο τρόπο.
Όταν ο Κύριός μας επέλεξε τους μαθητές Του και τους ζήτησε να κηρύξουν τον Λόγο Του στα πέρατα της οικουμένης, αυτό ήταν ένας σταυρός για τους μαθητές, τον οποίο όμως σηκώνοντάς τον, έφεραν επάξια εις πέρας την αποστολή τους. Γι’ αυτό τους δόθηκε ο στέφανος της δόξης.
Ας μελετήσουμε όμως λίγο πιο προσεκτικά τα λόγια του Κυρίου. Μαζί με την άρση του σταυρού, μας ζητάει και άρνηση του εαυτού μας. Πώς συνδέει αυτά τα δύο ο Χριστός μας; Τα συνδέει με την ταπείνωση. Γιατί άρνηση του εγωισμού, σημαίνει ταπείνωση. Απάρνηση του θελήματός μας, σημαίνει ότι εργαζόμαστε για την δόξα και την αγάπη του Θεού.
Άρα λοιπόν κάθε δυσκολία που υπομένουμε, κάθε σταυρό που φέρουμε, κάθε ασθένεια που εγκαρτερούμε, κάθε έργο που μας ανατίθεται από την εκκλησία και το διεκπεραιώνουμε, πρέπει να το κάνουμε όχι για την προσωπική μας προβολή, όχι για το εγώ μας, όχι για την ικανοποίηση της υπερηφάνειας και της εγωπάθειάς μας, αλλά για την αγάπη και την δόξα του Χριστού.
Γι’ αυτό όταν το έργο μας δεν αναγνωρίζεται, όταν δεν ακούμε συγχαρητήρια και επαίνους, όταν δεν μας επιβραβεύει κανείς για τις αγαθοεργίες μας, ουσιαστικά πρέπει να χαιρόμαστε. Και αυτό επειδή κάθε μνημόνευση, ευφημισμός, εγκώμιο ή ηθική αμοιβή της προσωπικότητάς μας, είναι δυνατόν να τονώσει τον εγωισμό μας και να μας ρίξει στην υπερηφάνεια.
Αυτό, αγαπητοί μου αδελφοί, πρέπει να το προσέξουμε για να αποφύγουμε τέτοιου είδους παγίδες. Εμείς δεν έχουμε τίποτα να καυχηθούμε.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης μας λέει «Μη γένοιτο, φήσιν, επί τινί άλλω καυχάσθαι, ει μη επί τω Σταυρώ του Χριστού». Δηλαδή δεν έχουμε τίποτα εμείς να καυχηθούμε παρά μόνον για τον Σταυρό του Χριστού.
Σημαντική θέση κατέχει ο Σταυρός στην λειτουργική ζωή της εκκλησίας μας. Σε κάθε μυστήριο είναι απαραίτητη η σταυροειδής ευλογία από τον ιερέα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σταυροειδής χάραξις επί του άρτου στη Θεία Ευχαριστία.
Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων συμβουλεύει τους Χριστιανούς, να κάνουν το Σταυρό τους όταν τρώνε, όταν πίνουν, όταν σηκώνονται, όταν κάθονται, όταν μιλούν, όταν περπατούν και γενικά σε κάθε περίσταση.
Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης μας δίνει μια άλλη ερμηνεία του σταυρού που σχηματίζουμε στο σώμα μας. Μας λέει πως κάθε φορά που κάνουμε τον Σταυρό μας και θέτουμε τα 3 δάχτυλα στο μέτωπό μας, ομολογούμε πως ο Λόγος του Θεού ήταν στον ουρανό, στα δεξιά του Πατρός.
Όταν φέρουμε το χέρι μας κάτω επί της κοιλίας ομολογούμε την άσπιλο σύλληψη της Θεοτόκου και την ενανθρώπηση του Χριστού.
Όταν φέρουμε το χέρι μας στο δεξί ώμο ομολογούμε την ανάληψη του Χριστού από την γη και την άνοδο του εις τον ουρανόν εις τα δεξιά του Πατρός.
Και όταν φέρουμε το χέρι μας στον αριστερό ώμο ομολογούμε την επάνοδο του Χριστού στην γη, κατά την Δευτέραν και ένδοξον Παρουσία Του.
Τον Σταυρό τον ονομάζουμε ζωοποιό. Να δούμε λίγο γιατί του έδωσε η εκκλησία μας αυτή την επωνυμία.
Τον όρο αυτό τον χρησιμοποίησε ο Απόστολος Παύλος στην προς Κολασσαείς επιστολή του. «Νεκρούς όντας τοις παραπτώμασι της σαρκός ημών συνεζωποίησε ημάς εν αυτών». Και στην προς Εφεσίους Επιστολή «Δια του Σταυρού αποκτείνας την έχθραν». Δηλαδή, μας έδωσε ζωή ο Χριστός δια του Σταυρού αφού δι’ αυτού έσωσε την ανθρωπότητα και εξολόθρευσε τους δαίμονες.
Αγαπητοί μου αδελφοί, στο λίγο χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας προσπαθήσαμε να αναδείξουμε την σημασία του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού στην ζωή της εκκλησίας μας και στη ζωή των Χριστιανών. Αυτός πρέπει να είναι το καύχημα μας και η δόξα μας.
Θα ήθελα να κλείσει αυτήν την παρουσία περί σταυρού, ή γραφίδα του Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων: «Μη τοίνυν επαισχυνθώμεν τω Σταυρώ του Χριστού, αλλά καν άλλος αποκρύπτη συ φανερώς επί μετώπω σφραγίζου, ίνα οι Δαίμονες το σημείον ίδοντες το Βασιλικόν, μακράν φυγώσι τρέμοντες». Δηλαδή, να μην ντρεπόμαστε να κάνουμε το σημείο του Σταυρού, αλλά ακόμα και αν κάποιος τον κάνει κρυφά, εσύ φανερά να κάνεις τον Σταυρό σου, για να τον δουν οι δαίμονες και να φύγουν μακριά τρέμοντας.
Αγαπητοί μου αδελφοί, οποιαδήποτε παράβλεψη ή αστοχία, παρακαλώ να την χρεώσετε στην ανθρώπινη αδυναμία, να παρουσιασθεί ένα τόσο σημαντικό θέμα. Η οποιαδήποτε ωφέλεια μας είναι σίγουρα δωρεά του Αγίου Πνεύματος και του Τιμίου Σταυρού.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)