1/3 Οι Άγιοι στη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας

Πριν αναλύσουμε τον ρόλο των αγίων στη ζωή της Εκκλησίας μας, πρέπει πρώτα να αναθυμηθούμε τι είναι Εκκλησία. Πολλοί λανθασμένα πιστεύουν, πιθανώς από δυτικές επιρροές, πως είναι ένα πνευματικό καθίδρυμα ή ένας οργανισμός ή και θεσμός, όπως πολλές φορές ακούγεται. Σύμφωνα όμως με τον Απ. Παύλο, η Εκκλησία είναι το Θεανθρώπινο Σώμα του Χριστού και οι πιστοί είναι μέλη αυτού του Σώματος. «Ὑμεῖς δὲ ἔστε σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους» (Α΄ Κορ. ιβ΄, 27).

Επεξηγώντας τούτο το λόγο του Απ. Παύλου και διευκρινίζοντας ποιοί άνθρωποι θεωρούνται μέλη του Σώματος του Χριστού, ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος λέει ότι χριστιανοί είναι οι βαπτισμένοι και οι έχοντες βαθειά πίστη, ζώντας οργανικά ενωμένοι με την Κεφαλή (τον Χριστό), μετέχοντας στα μυστήρια της Εκκλησίας. Αυτοί και μόνον αυτοί μπορούν να φθάσουν στη θέωση. Οι άγιοι της Εκκλησίας μας είναι τα γνήσια μέλη του Σώματος του Χριστού, που έφθασαν στη θέωση και χαριτώθηκαν με θείες αποκαλύψεις, τέτοιες που ούτε ο ίδιος ο Χριστός δεν μάς αποκάλυψε. Και δεν το έπραξε, γιατί ήθελε και τα μέλη του Σώματός Του να τύχουν τέτοιας δωρεάς. Εδώ πρέπει να αποσαφηνίσουμε ότι οι άγιοι δεν ήταν αναμάρτητοι, αλλά απόλυτοι γνώστες της αμαρτωλότητας τους.

Οι άγιοι λοιπόν έφθασαν στη θέωση, έγιναν φορείς της θείας αποκαλύψεως και οι γνήσιοι εκφραστές του θείου θελήματος, το οποίο δηλώθηκε από τους ίδιους, χωρίς κάποιες φορές να προϋπάρχει αντίστοιχη βιβλική διδασκαλία.

Άγιοι γράφουν τα Ευαγγέλια, άγιοι καθορίζουν τον κανόνα της Αγίας Γραφής, άγιοι ερμηνεύουν και επεξηγούν τα νοήματα του Ευαγγελίου, άγιοι καθορίζουν ποιά διδασκαλία εκφράζει την θέληση του Χριστού και ποιά όχι. Απόρριψη των αγίων όπως π.χ. κάνουν οι προτεστάντες είναι και απόρριψη του θείου θελήματος, δηλαδή άρνηση του Χριστού.

Άγιοι δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν στην Εκκλησία. Εφόσον η Εκκλησία είναι ο ζωντανός θεανθρώπινος οργανισμός, που εμπνέεται και καθοδηγείται από τον Χριστό, που είναι η Κεφαλή της και κατευθύνεται από το Άγιο Πνεύμα, δεν πεθαίνει ποτέ. Άρα πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν άγιοι, εφόσον σκοπός της Εκκλησίας είναι ο αγιασμός των πιστών. Πολύ εκφραστικά, τούτο το αναφέρει ο Απ. Παύλος στην προς Εφεσίους επιστολή του. «Καὶ αὐτὸς  (ο Χριστός) ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν, οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Εφεσ. δ΄, 11-13).

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι άγιοι καθοδηγούν τους πιστούς στον ορθό δρόμο. Γι’ αυτό όταν οι αγιορείτες πατέρες, έχοντας συνείδηση τούτου του σκοπού και ζώντας την ίδια εμπειρία με τους προ αυτών πατέρες, έγραφαν στον αγιορείτικο τόμο, ο οποίος σαφώς εκφράζει την θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά: «Ταῦτα ὑπὸ τῶν Γραφῶν ἐδιδάχθημεν^. ταῦτα παρὰ τῶν ἡμετέρων Πατέρων παρελάβομεν^. ταῦτα διὰ τῆς μικρὰς ἔγνωμεν πείρας» (Φιλοκαλία εκδ. Παπαδημητρίου τόμος Δ΄, σελ. 192). Δηλαδή, η εμπειρία των Προφητών, των Αποστόλων, των Αγίων, των Πατέρων μπορεί να γίνει κτήμα του κάθε πιστού, που φθάνει σε κάποιο βαθμό καθάρσεως.

Η Εκκλησία είναι πάντα νέα και δυναμική. Οι πιστοί δεν παραλαμβάνουμε την Παράδοση αυτή εξωτερικά (π.χ. διαβάζοντας τα κείμενα των αγίων), αλλά μυστηριακά δια της ενώσεως μας με τον Χριστό και της μεθέξεως μας στο Άγιον Πνεύμα. Οι άγιοι που ενώθηκαν με τον Χριστό είναι οι φορείς της Παραδόσεως και οι εκφραστές της αλήθειας, όπως αυτή εκφράστηκε στις οικουμενικές συνόδους.

(Συνεχίζεται…)

Ομολογία Πίστεως

Αναμφιβόλως, διανύουμε μια ακόμα παρανοϊκή εποχή. Εν ονόματι της ελευθερίας του λόγου και των ιδεών, το κακό παρουσιάζεται ως καλό και αντιστρόφως. Τα παρέκτροπα πολλαπλασιάζονται. Οι καταχρήσεις πληθαίνουν. Καταχρήσεις που η μια οδηγεί στην άλλη και τέλος, μοιραία, η ακολασία μας προσμένει.

Η χριστιανική πίστη βάλλεται και προσβάλλεται από παντού. Μέσα μαζικής ενημέρωσης, δημοσιεύματα, οργανώσεις, παγκοσμιοποίηση. Η παγκοσμιοποίηση έχει απώτερο σκοπό να την εξοστρακίσει. Οι άνθρωποι απροσανατόλιστοι, μπερδεμένοι, θολωμένοι, αδυνατούν να διακρίνουν το σωστό από το εσφαλμένο, λόγω του σκότους των καιρών μας. Λόγω έλλειψης γνώσης πλέον, αδυνατούν να κάνουν το πρέπον, να βαδίσουν ορθά, να επιλέξουν τον αδιάψευστο δρόμο.

Στο σημείο αυτό έγκειται η ευθύνη και υποχρέωση των ορθοδόξων χριστιανών να δώσουν την δική τους ομολογία πίστεως στον κόσμο. Όχι την προσωπική τους, αλλά την γνήσια ευαγγελική – παραδοσιακή ορθόδοξη ομολογία. Αυτή η ομολογία πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: στερεότητα, υπομονή με πραότητα, ελπίδα, αγάπη και βίωμα.

1)   Στην πίστη του ο χριστιανός δεν συμβιβάζεται, δεν υποχωρεί, δεν κάνει εκπτώσεις. Είναι η πίστη, που μας παρέδωσε ο Χριστός, οι Απόστολοι, οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Βλέπουμε, πχ πολλούς να προσέρχονται σε διαλόγους με αιρετικούς, έχοντας την διάθεση να προβούν σ’ ένα μινιμαλιστικό δογματισμό. Δηλαδή, να περιορίσουν τα δόγματα της Εκκλησίας, προκειμένου να πετύχουν μια ένωση. Μια ένωση – όπως ισχυρίζονται – ένεκα αγάπης. Μια αγάπη όμως που εμπεριέχει μίσος προς την ορθόδοξη πίστη. Γι’ αυτό και είναι διατεθειμένοι να την προδώσουν. Φαινομενικά ομολογούν, αλλά ουσιαστικά αρνούνται. Δυσβάστακτα - γι’ αυτούς - βάρη των αποφάσεων των Οικουμενικών Συνόδων και προσπαθούν να απαλλαγούν. Ομολογούν όχι την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά την δική τους την προσωπική, που διαφέρει παντελώς από την πατρώα πίστη.

2)   Υπομονή με πραότητα. Ο χριστιανός όταν ομολογεί την πίστη του, δεν κραυγάζει, ούτε εξαπολύει μύδρους εναντίον των συνανθρώπων του, αλλά με πραότητα υπομονετικά, κοινοποιεί την μαρτυρία του. Πως προσέφερε ο Χριστός το Ευαγγέλιο στους ανθρώπους; Αναμφισβήτητα, με απόλυτη πραότητα και υπομονή. Ως Θεός γνώριζε ότι οι χριστιανοί θα αντιμετωπίσουν θλίψεις, προσβολές, διώξεις, μαρτύρια και γι’ αυτό είπε: «ο υπομένων εις τέλος σωθήσεται». Όλοι οι Απόστολοι, οι άγιοι, οι μάρτυρες υπάκουσαν. Στις αρένες, στα θέατρα, στους δημόσιους χώρους, όπου απειλούνταν η ζωή τους, ομολογούσαν την πίστη τους με ανοχή και καρτερία.
Ο Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας μας άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είπε: « Η υπομονή είναι ειρήνη στον καιρό του πολέμου, είναι γαλήνη στην τρικυμία, είναι ασφάλεια στις μηχανοραφίες. Η υπομονή είναι όραση μιας αλλιώτικης ελπίδας, που ταπεινά και άσημα σαρκώθηκε στη Βηθλεέμ».
Δεν αρμόζουν λοιπόν στους χριστιανούς συμπεριφορές κραυγών, αλαλαγμών, οχλοβοών, ύβρεων (απευθυνομένων προς οιονδήποτε), κραδαίνοντας τον Σταυρό ανά χείρας ως όπλο. Ο Σταυρός είναι σύμβολο μαρτυρίου και υπομονής, αγάπης και μακροθυμίας, προσφοράς και θυσίας. Όχι, προσβολής άλλων.

3)   Η ομολογία πίστεως πρέπει να έχει ελπίδα. Ελπίδα στον σαρκωθέντα Χριστό. Ελπίδα στη δύναμη που προσφέρει ο Θεός. Ο άνθρωπος από μόνος του φοβάται, ολιγοψυχεί, δειλιάζει. Όμως, εναποθέτοντας την ελπίδα του στον Θεό, μεταμορφώνεται, παίρνει δύναμη και κουράγιο να καταισχύνει τους ισχυρούς της γης. Ας παραδειγματιστούμε από τον βίο της αγίας Αικατερίνης, αλλά και όλων των αγίων. Ομολογεί την πίστη της ενώπιον των επιγείων απάνθρωπων αρχόντων, στηριζόμενη όχι στις δικές της δυνάμεις, αλλά εναποθέτοντας τις ελπίδες της στον Χριστό. Με αποτέλεσμα η νέα, αδύναμη κοπέλα, να μεταμορφώνεται και να γίνεται απτόητη μπροστά στα επερχόμενα βασανιστήρια.
Ο Απόστολος των εθνών Παύλος γνωρίζοντας την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης, γράφει στην Β΄ προς Κορινθίους επιστολή του: «έχομεν δε τον θησαυρόν τούτον εν οστρακίνοις σκεύεσιν ίνα η υπερβολή της δυνάμεως η του Θεού και μη εξ ημών. Θλιβόμενοι αλλ’ ου στεναχωρούμενοι απορούμενοι αλλ’ ουκ εξαπορούμενοι διωκόμενοι αλλ’ ουκ εγκατελειπόμενοι καταβαλόμενοι αλλ’ ουκ απολλύμενοι».
Όλα τα ανωτέρω αδύνατον να επιτευχθούν, στηριζόμενοι στις ανθρώπινες ικανότητες, χωρίς την ελπίδα μας στον Θεό.

4)   Κύριο χαρακτηριστικό της ομολογίας πίστεως είναι η εν Χριστώ αγάπη. Όποια επίτευξη, όποια ενέργεια, όποια προσπάθεια, όποια ομολογία και αν προσφέρει ο άνθρωπος, αν δεν στηρίζεται στην αγάπη απευθυνόμενη προς όλους τους συνανθρώπους του, είναι μάταιη και καταδικασμένη. Η ομολογία πίστεως έχει ένα και μόνο ένα σκοπό. Να γνωστοποιήσει την πίστη μας στους άλλους, ώστε να την ακολουθήσουν και να βρουν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια του Χριστού. Δεν επιδίδουμε την μαρτυρία μας στον κόσμο για δική μας αυτοπροβολή. Οι μαθητές – Απόστολοι του Χριστού μαρτύρησαν και ομολόγησαν την πίστη τους, ούτε για να δοξαστούν, ούτε για να δείξουν το θάρρος τους. Βούλησή τους ήταν η σωτηρία των ανθρώπων, γιατί αγάπησαν τον συνάνθρωπο. Εξάλλου η προσφορά και η θυσία του Χριστού είχε μοναδικό κίνητρο την αγάπη του Θεού προς τους ανθρώπους. Γι’ αυτό ο χριστιανός αρνείται τους διαχωρισμούς εμείς – εσείς, εγώ – οι άλλοι και ποθεί την σωτηρία όλων των ανθρώπων και είναι διατεθειμένος γι’ αυτή την σωτηρία να πάθει και να θυσιαστεί κατά το πρότυπο του Χριστού. Αν παγιδευτούμε σε μια εσωστρέφεια αποκλείοντας τους άλλους και θεωρώντας τους εαυτούς μας περιούσιο λαό και τους υπολοίπους εκ των προτέρων καταδικασμένους, το αποτέλεσμα θα είναι να καταλήξουμε όπως οι Ιουδαίοι, που σταύρωσαν τον Χριστό.

5)   Τέλος, η ομολογία πίστεως πρέπει να έχει υπόβαθρο το βίωμά μας. Πώς θα ομολογήσουμε τον Χριστό, αν δεν γευτήκαμε τον Χριστό; Πώς θα ομολογήσουμε κάτι, που δεν γευτήκαμε οι ίδιοι; Πώς θα δώσουμε στους άλλους κάτι, που εμείς δεν έχουμε; Δεν αρκεί να μιλάμε εν Χριστώ, αν δεν ζούμε εν Χριστώ. Ο Χριστός λέει ότι: «είναι μαζί μου, όχι αυτοί που φωνάζουν το όνομά μου, αλλά αυτοί που κάνουν το θέλημα του Πατέρα μου». Το βίωμα αυτό πρέπει να έχει μετάνοια, δάκρυα, προσευχή, νηστεία παθών, ταπείνωση.
Επιλογικά και περιληπτικά γράφει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Μικροψυχία είναι μητέρα της κολάσεως, υπομονή μητέρα της παρακλήσεως και δύναμη που δόθηκε να γεννιέται από τη μεγαλοσύνη της καρδιάς. Ένα θείο χάρισμα που το οικειοποιούμαστε με την προσευχή και τα δάκρυα».



Περί Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

«Χαῖρε κεχαριτωμένη. ὁ Κύριος μετά σοῦ. εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξίν.

…εὖρες γάρ χάριν παρά τῷ Θεῷ»

 

Ένας χαιρετισμός σε μια ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ. Μια μέγιστη δωρεά στην ανθρωπότητα. Μια χάρη στην Παρθένο, μια σωτηρία για την οικουμένη. Ένας ευαγγελισμός και ο Θεός γίνεται άνθρωπος. Μια αποδοχή της Παναγίας, μια συμμετοχή της ανθρωπότητας στο θείο σχέδιο της οικονομίας. Η Θεοτόκος αποδέχεται και η ανθρώπινη φύση λυτρώνεται. Η θεότης ενανθρωπίζεται και ανθρωπότητα θεώνεται. Ένα «ναι» με παγκόσμιες συνέπειες. Συστέλλεται το άκτιστο και εισχωρεί στο κτιστό. Επισκιάζεται το καταληπτό για να δεχθεί το ακατάληπτο.

Τούτο το γεγονός τιμά η αγία εκκλησία μας. Την απαρχή της σαρκώσεως τού Θεού Λόγου. Και επειδή σ’ αυτή την δωρεά συμμετέχει και η Παναγία μας, είναι διπλή η εορτή. Είναι ταυτόχρονα Δεσποτική και Θεομητορική, διότι το πρόσωπο της Θεοτόκου συνδέεται στενά με το πρόσωπο του Χριστού. Το μεγαλείο της Θεοτόκου δεν οφείλεται μόνο στις αρετές της, αλλά κυρίως στον καρπό της κοιλίας της. Αυτό φαίνεται καθαρά στην ακολουθία των Χαιρετισμών, κατά την οποία υμνείται η Θεοτόκος, αλλά πάντοτε σε συνδυασμό με το ότι είναι μητέρα του Χριστού: «Χαῖρε ὅτι ὑπάρχεις βασιλέως καθέδρα, χαῖρε ὅτι βαστάζεις τόν βαστάζοντα πάντα». Αυτός ο αδιάρρηκτος σύνδεσμος Χριστολογίας και Θεοτοκολογίας είναι εμφανής στους βίους των αγίων, που είναι τα γνήσια μέλη του Σώματος του Χριστού. Είναι αδύνατον να υπάρξει άγιος που να μην αγαπά την Παναγία.

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή όλων των Δεσποτικών εορτών. Γι’ αυτό στο απολυτίκιο ψάλλουμε: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἠμῶν τό κεφάλαιον καί τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις». Ουσιαστικά πρόκειται για την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού (Γεν. γ΄ 15), μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας, η οποία λέγεται πρωτευαγγέλιο.

Κατά τον Ευαγγελισμό ο αρχάγγελος Γαβριήλ απεκάλεσε την Παναγία «κεχαριτωμένη» και χαρακτηρίζεται «ευλογημένη» αφού ο Θεός είναι μαζί της. Σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, η Παναγία είχε ήδη χαριτωθεί και δεν χαριτώθηκε την ημέρα του Ευαγγελισμού. Παραμένοντας μέσα στα άγια των αγίων του Ναού, επισκιαζόταν διαρκώς από το Άγιον Πνεύμα. Επίσης ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως ησυχαστής βλέπει την Θεοτόκο και ως τύπο ησυχαστού και τονίζει ότι στα άγια των αγίων απέκτησε κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό. Δηλαδή, ζούσε στον Ναό σαν σε παράδεισο: «Ἔζη τοίνυν ἄσκευον, ἀμεριμέριστον, ἀπραγμάτευτον ἀνύουσα βίον, λύπης ἄμοιρον, παθῶν ἀγενῶν ἀμέτοχον … Θεῷ ζῶσα μόνῳ, Θεῷ βλεπομένη μόνῳ, Θεῷ τρεφομένη, Θεῷ τηρουμένη μόνῳ, … Θεῷ διηνεκῶς προσανέχουσα»[1].

Και συνεχίζει, ότι η Θεοτόκος στα άγια των αγίων ησχολείτο με την νοερά προσευχή, απηλλαγμένη από κάθε υλική μέριμνα: «συνῆψε τόν νοῦν τῇ πρός ἑαυτόν στροφῇ καί προσοχῇ καί τῇ ἀδιαλείπτῳ θείᾳ προσευχῇ»[2]. Παρόλα αυτά όμως υπόκειτο στο προπατορικό αμάρτημα, δηλαδή τις συνέπειές του, όπως την φθορά και τον θάνατο του σώματος. Την στιγμή όμως που, με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος, η θεία φύση ενώθηκε με την ανθρώπινη στην γαστέρα της Θεοτόκου, η Παναγία πρώτη γεύεται την απελευθέρωση από το προπατορικό αμάρτημα. Γι’ αυτό η Παναγία δεν χρειάστηκε την Πεντηκοστή. Δεν χρειάστηκε να βαπτιστεί. Αυτό που βίωσαν οι Απόστολοι κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, όταν έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού διά του Αγίου Πνεύματος ή αυτό που γίνεται σ’ όλους μας κατά την ημέρα της βαπτίσεως, συνέβη στην Παναγία κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού.

Σ’ αυτό το πλαίσιο κατανοείται και ο λόγος του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, πως η Παναγία έλαβε το Άγον Πνεύμα την ημέρα του Ευαγγελισμού, το οποίο την εξαγίασε και της έδωσε μεν δεκτική δύναμη της θεότητος του Λόγου, συγχρόνως δε και γεννητική. Βέβαια όταν ομιλούμε περί σύλληψης του Χριστού στην γαστέρα της Θεοτόκου με την δύναμη και την δημιουργική ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, δεν πρέπει να απομονώνουμε του Άγιον Πνεύμα από την Αγία Τριάδα. Είναι γνωστό από την πατερική διδασκαλία ότι κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Επομένως όχι μόνον το Άγιον Πνεύμα δημιούργησε το δεσποτικό σώμα του Χριστού, αλλά και αυτός ο ίδιος ο Πατήρ και ο Υιός, δηλαδή ολόκληρη η Αγία Τριάδα. Η διατύπωση αυτής της αλήθειας είναι ότι ο Πατήρ ευδόκησε την σάρκωση του Υιού του, ο Υιός και Λόγος του Θεού αυτούργησε την σάρκωσή Του και το Άγιον Πνεύμα την ετελεσιούργησε.

Η σύλληψη του Χριστού  έγινε με ησυχία και μυστικά από τον κόσμο, αλλά και από τους αγγέλους, εκτός του Γαβριήλ. Σ’ αυτό αναφέρεται η προφητεία του Δαυίδ που έλεγε: «Καταβήσεται ὡς ὑετός ἐπί πόκον, ὡσεί σταγών ἡ στάζουσα ἐπί τήν γῆν» (Ψαλμ. 71,6). Δηλαδή, όπως η σταγόνα πέφτει πάνω στο μαλλί (πόκος) χωρίς θόρυβο, το ίδιο αθόρυβα έγινε και η σύλληψη του Θεανθρώπου από την Παναγία και μάλιστα χωρίς φθορά. Η Παναγία ήταν παρθένος προ του τόκου και παρέμεινε παρθένος κατά τον τόκο και μετά του τόκου. Αυτό συμβολίζουν τα τρία αστέρια που τοποθετούν οι αγιογράφοι πέριξ του προσώπου της. Οι αλήθειες αυτές δεν είναι πάντοτε μαρτυρημένες βιβλικά, αλλά οι πατέρες της εκκλησίας μας, ως γνήσιοι εκφραστές της θείας αλήθειας, προβαίνουν σε τέτοιες θεολογικές ερμηνείες γιατί γνωρίζουν την αλήθεια, όπως τους την έχει αποκαλύψει το Άγιον Πνεύμα.

Μια τέτοια αλήθεια είναι αυτή που εκφράζει και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, όταν περιγράφει ορισμένες αλήθειες σχετικές με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου: «Οὐ ταῖς κατά μικρόν προσθῆκαις ἀπαρτιζομένου τοῦ σχήματος, ἀλλ’ ὑφ ἕν τελειωθέντος»[3]. Τονίζει ότι ο Χριστός απ’ αρχής της συλλήψεώς Του, είχε πλήρη ανθρώπινη μορφή, απλώς σταδιακά αυξανόταν το μέγεθός Του. Ενώ σ’ εμάς τους ανθρώπους το κυοφορούμενο δεν έχει καθορισμένο σχήμα και μορφή, αλλά είναι αδιαμόρφωτο. Σταδιακά και με την πάροδο του χρόνου τα βρέφη διαπλάθονται και ολοκληρώνονται. Το ίδιο επισημαίνει και ο Μ. Βασίλειος: «εὐθύς γάρ τέλειον ἦν ἐν τῇ σαρκί τό κυοφορούμενον, οὐ ταῖς κατά μικρόν διπλάσεσι μορφωθέν».

Υπάρχει μία προφητεία του Ησαΐα που αναφέρεται στην Θεοτόκο και στην κυοφορία της: «Ἰδού ὁ Κύριος κάθηται ἐπί νεφέλης κούφης» (Ησ. ιθ΄1). Ως νεφέλη εδώ χαρακτηρίζεται η Θεοτόκος, η οποία συγκράτησε τον Κύριο. Πάνω σ’ αυτή την προφητεία υμνωδός του Ακαθίστου Ύμνου στηρίχθηκε και έγραψε το τροπάριο: « Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ, ἐπί θρόνου θεότητος, ἐν νεφέλῃ κούφῃ ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς ὁ ὑπέρθεος, τῇ ἀκηράτῳ παλάμῃ καί διέσωσε, τούς κραυγάζοντας^. Δόξα Χριστέ τῇ δυνάμει σου».

Με τον Ευαγγελισμό ξεκινά η εφαρμογή του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία των ανθρώπων. Γι’ αυτό το σχέδιο και την σωτηρία μας ο υμνωδός, αλλά και εμείς πρέπει συνεχώς να αναβοούμε «Δόξα Χριστέ τῇ δυνάμει σου».

---

[1] Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Έργα ΕΠΕ τόμος 11, σελ. 322

[2] Ένθα ανωτέρω τόμος 11, σελ. 338

[3] Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, Λόγος Περί του τρόπου συλλήψεως του Θεού Λόγου και της θείας αυτού σαρκώσεως.

ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Στάσις Α΄

Χαιρετισμοί του Α΄ Οίκου

«Χαίρε, δι’ ης η χαρά εκλάμψει

  χαίρε δι’ ης η αρά εκλείψει».

§         Η ανθρωπότητα ήταν βυθισμένη στην δυστυχία των ατέρμονων παραπτωμάτων της. Ζοφερό έμοιαζε το μέλλον της.

§         Όμως, ώ των θαυμάτων Σου Κύριε!

§         Η απροϋπόθετη αγάπη του Θεού ευδόκησε στο πρόσωπο της Παναγίας και άλλαξε άρδην την σκοτεινή εικόνα.

§         Ο Λόγος σαρξ εγένετο και ανεκλάλητη χαρά και ελπίδα πλημμυρίζει την ανθρωπότητα.

§         Η κατάρα εξαλείφεται. Η αμαρτία συγχωρείται. Η λύπη μετατρέπεται σε χαρά. Η απελπισία σε ελπίδα.

§         Ο ίδιος ο Χριστός μας διαβεβαίωνε: «Χαράν την εμήν δίδωμι υμίν και την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ’ υμών».

«Χαίρε του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις

  χαίρε, των δακρύων της Εύας η λύτρωσις».

t        Η προαναφερθείσα χαρά δεν αφορά μόνον τους ζωντανούς, αλλά και τους κεκοιμημένους.

t        Ο Χριστός καταλύει τον θάνατον. Ανακαλεί και εξάγει από τον Άδη, τον Αδάμ. Λυτρώνει την Εύα από τα δάκρυα της μεταμέλειας. Τους επαναφέρει στην παραδείσια κατάσταση.

t        Και η Θεοτόκος πρωταγωνιστεί σε όλο αυτό το θαυμαστό σχέδιο. Είναι το σκεύος εκλογής και η ελπίδα του κόσμου.

«Χαίρε, ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς».

§         Η πεπερασμένη ανθρώπινη διάνοια αδυνατεί να κατανοήσει το μέγα μυστήριο του θεομητορικού θαύματος. Χρεοκοπεί εμπρός στο γνόφο της θεότητας.

§         Επιζητεί την Χάρι του Θεού για την κατανόηση των αρρήτων, για την διάνοιξη των οφθαλμών.

§         Επιζητεί την Χάρι ο χοϊκός άνθρωπος, για να κατανοήσει και να συλλάβει μέρος του μεγαλείου του Θεού.

«Χαίρε βάθος δυσθεώρητον και αγγέλων οφθαλμοίς».

Όχι μόνον οι άνθρωποι, αλλά και οι άγγελοι (με την άϋλη φύση τους), αδυνατούν να δουν το μεγαλείο.

Υπηρετούν το σχέδιο του Θεού, τον δορυφορούν, τον δοξάζουν, τον υμνούν, Ευαγγελίζουν την Θεοτόκο, αλλά και αυτοί εκστασιασμένοι ορούν το απερηνόητο θαύμα της ενανθρωπήσεως του Λόγου.

«Χαίρε, ότι βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα».

Ο υμνωδός χαιρετίζει την Θεοτόκο, διότι αξιώνεται να βαστά στην αγκαλιά της τον Θεό όλων. Τον Δημιουργό των απάντων. Αυτόν που συνέχει και συγκροτεί το σύμπαν.

Λογικά ερωτήματα αναδιπλώνονται:

1. «Ο αχώρητος παντί πώς εχωρήθη εν γαστρί;».
2. Πώς μπόρεσε και βάσταξε το άπειρο βάρος της θεότητας χωρίς να διαλυθεί, η ανθρώπινη φύση της;
3. Πώς γεφυρώθηκε το χάσμα μεταξύ Πλάστη και πλάσματος;

Και όπου η διάνοια αδυνατεί να ανέβει, εκεί γεννιέται το θαύμα.

Το θαύμα συντελέστηκε και μόνον δια της βαθιάς πίστεως γίνεται αποδεκτό. Οφείλεται στη δύναμη της θείας χάριτος και της ευλογίας.

Χαιρετισμοί του Γ΄ Οίκου

«Χαίρε, βουλής απορρήτου μύστις».

§         Η Μαρία, η κόρη από την Ναζαρέτ, γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που μυσταγωγείται στο μυστήριο της θείας βουλής.

§         Γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που λαμβάνει γνώση από τον Θεό, μέσω του αγγέλου Του, για την σάρκωση του Λόγου.

§         Και αποδέχεται την συμμετοχή της σ’ αυτό: «Ιδού, η δούλη Κυρίου».

«Χαίρε, των θαυμάτων Χριστού το προοίμιον».

Μέσα στη γαστέρα της Θεοτόκου λαμβάνει χώρα το πρώτο θαύμα της Θείας Οικονομίας. Αυτό το πρώτο θαύμα γίνεται ο προάγγελος των θαυμάτων που θα ακολουθήσουν από τον Χριστό επί γής.

Ο στίχος όμως αυτός επιδέχεται και δεύτερη ερμηνεία: η Παναγία γίνεται ο προάγγελος του σχεδίου του Θεού, για την απολύτρωση των ανθρώπων. Και από εδώ ξεκινά το απερινόητο μυστήριο.

«Χαίρε των δογμάτων αυτού το κεφάλαιον».

Το Χριστολογικό δόγμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την Παρθένο Μαρία. Στην οριοθέτηση του δόγματος αυτού η Παναγία είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο.

Όποιος αιρετικός προσβάλει το Χριστολογικό δόγμα, προσβάλει και το πρόσωπο της Μητέρας Του και αντίστροφα. Πολλοί θέλοντας να πλήξουν το πρόσωπο του Χριστού, πρόσβαλαν την Μητέρα Του.

Στα δόγματα της Εκκλησίας μας εξέχουσα θέση κατέχει και η μορφή της Θεοτόκου.

«Χαίρε κλίμαξ επουράνιε δι’ ης κατέβη ο Θεός».

Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται πως ο Ιακώβ είδε στον ύπνο του μία κλίμακα (σκάλα), που ένωνε την γη με τον ουρανό. Σ’ αυτήν ανεβοκατέβαιναν άγγελοι του Θεού.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας επεξηγεί το όραμα του Ιακώβ, ότι συμβολίζει την Παναγία που έγινε η κλίμακα, ώστε απ’ αυτήν να κατέλθει όχι ένας απλός άγγελος στη γή, αλλά ο ίδιος ο Λόγος του Θεού.

«Χαίρε, γέφυρα μετάγουσα τους εκ γης προς ουρανόν».

Η Παναγία μας εκτός από νοητή κλίμακα, έγινε και νοητή γέφυρα που ένωσε τον ουρανό με την γη.

Γεφύρωσε το χάσμα, δίνοντας στους ανθρώπους την δυνατότητα να πολιτογραφηθούν ως κάτοικοι του παραδείσου.

«Χαίρε σοφών υπερβαίνουσα γνώσιν».

Πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν να πλησιάσουν τον Θεό αποκτώντας ανθρώπινη σοφία.

Μια τέτοια προσπάθεια έγινε στη δύση με τους επονομαζόμενους σχολαστικούς.

Άκαρπο το εγχείρημα. Οδηγήθηκαν σε εκτροπή από την ορθή πίστη και πλάνη.

Η κατανόηση των μυστηρίων του Θεού δεν είναι γνώση που αποκτάται σε σχολικές αίθουσες. Είναι εμπειρία ζωής. Είναι η Χάρις και η δωρεά του Αγίου Πνεύματος.

Αναμφισβήτητα, δεν αποδοκιμάζεται η γνώση και η διάθεση του ανθρώπου να καλλιεργηθεί πνευματικά. Απλώς τα όρια της γνώσης αυτής είναι πεπερασμένα και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν εργαλεία αναζήτησης της Θείας Σοφίας.

Πρωτεύοντα ρόλο στην κατανόηση των μυστηρίων έχουν η ταπείνωση, η νήψη, η προσευχή, η νηστεία.

«Χαίρε, πιστών καταυγάζουσα φρένας».

Οι πιστεύοντες και οι ταπεινά ιστάμενοι μπροστά στο μυστήριο της Θεοτόκου, λαμβάνουν την χάρη και την ικανότητα, όπως λαμπρυνθεί ο νους και η καρδιά τους.

Διά αυτού του τρόπου αξιώνονται να γευθούν τον Θεό, να Τον αισθανθούν και να κατανοήσουν μέρος της Θείας Σοφίας Του. Τέτοιας δωρεάς έλαβαν χάρη πολλοί Άγιοι της Εκκλησίας μας.

Χαιρετισμοί του Ε΄ Οίκου

«Χαίρε, θνητών προς θεόν παρρησία».

Η ανθρωπότητα συνέβαλε στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας, διά μέσου της Θεοτόκου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στο πρόσωπο της Παναγίας απέκτησε παρρησία έναντι του Θεού.

Οι προσευχές μας δια των πρεσβειών της ενισχύονται. Και ο φιλάνθρωπος Υιός της στέκεται με πολλή αγάπη πλάι στην μητέρα Του και το ανθρώπινο γένος που εκπροσωπεί.

Η Παναγία είναι η παρρησία όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των αγγέλων και ολόκληρης της κτίσεως. Τουναντίον είναι η καταισχύνη και το τραύμα των δαιμόνων.

ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Στάσις Β΄

Χαιρετισμοί του Η΄ Οίκου

«Χαίρε αμνού και ποιμένος Μήτηρ».

Ποιός ανθρώπινος νους είναι ικανός να κατανοήσει το μέγα τούτο μυστήριο;

Ποιά ανθρώπινη γλώσσα δύναται να εξηγήσει το ασύλληπτο και αδιανόητο τούτο θαύμα;

Αγαπητοί μου αδελφοί, μόνο αν καλέσουμε εν μέσω ημών τον Άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, θα μπορέσουμε δια του στόματός του και διαμέσου της γραφίδος του, να εκθέσουμε τα «άρρητα - ρήματα», που αφορούν την Θεοτόκο.

§          Είναι η μητέρα του αμνού, που οδηγήθηκε στη σφαγή και θυσιάστηκε για την σωτηρία των ανθρώπων.

§          Είναι η μητέρα του Ανθρώπου, που εκουσίως οδηγήθηκε στον θάνατο.

§          Αλλά, είναι και η μητέρα του Θεού-ποιμένος και οδηγού-Σωτήρος.

§          Στο πρόσωπό της συντελούνται ταυτόχρονα και τα δύο αυτά δύσληπτα γεγονότα. Δηλαδή, μητέρα Θεού και Ανθρώπου.

Πολλοί, κατά καιρούς, αμφισβήτησαν την Θεοτοκία της Παναγίας μας. Όπως ο Άρειος, ο Ευνόμιος, ο Νεστόριος.

Η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος όμως, το 431 μ.Χ. στην Έφεσο, υπό την προεδρία του Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, επικύρωσε το Ορθόδοξο Θεολογικό Δόγμα, ότι η Παναγία είναι και Θεοτόκος. Είναι μητέρα του Θεού και του Ανθρώπου, συγχρόνως.

Γι αυτό βοώμεν:  «Χαίρε παραδείσου θυρών ανοικτήριον».

·          Ο παράδεισος είναι η λαχτάρα και ο πόθος κάθε ανθρώπινης ψυχής. Δεν μπορούσε όμως να πραγματοποιηθεί ο μεγάλος αυτός πόθος προ Χριστού.

·          Ο άνθρωπος αναζητούσε τον Θεό, ευθύς αμέσως μετά την έξοδό του από τον παράδεισο. Περιπλανήθηκε, καταπονήθηκε, βασανίστηκε, χάθηκε. Διαψεύστηκε από τα είδωλα και τους ψεύτικους θεούς. Πλανεύτηκε από φιλοσοφίες και μύθους.

·          Ο Θεός όμως ως φιλάνθρωπος, απήλλαξε από το σκοτάδι και από την μάταιη αυτή αναζήτηση τους ανθρώπους. Πώς;

·          Την απάντηση μας την δίνει ο Απόστολος των Εθνών Παύλος: «εξαπέστειλε τον Υιόν αυτού γενόμενον εκ γυναικός, γενόμενον υπό νόμον ίνα τους υπό νόμον εξαγοράση, ίνα την υιοθεσίαν απολάβομεν».

·          Κατ’ αυτόν τον τρόπο, με την γέννηση του Χριστού, η Παναγία μας ανοίγει τον παράδεισο και ταυτόχρονα γίνεται η καταφυγή και η άμυνά μας στους αόρατους εχθρούς.

«Χαίρε αοράτων εχθρών αμυντήριον».

·         Η ζωή μας, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι ένας διαρκής και ακατάπαυστος πόλεμος εναντίον του αοράτου εχθρού, του αρχέκακου δαίμονος.

·         Είναι εχθρός αφανής και ύπουλος.

·         Δεν είναι ορατός, γιατί η φύση του είναι πνευματική.

·         Δεν τον βλέπουμε, δεν τον υποψιαζόμαστε.

·         Είναι αντίπαλος σκληρός και αδυσώπητος.

·         Αδίστακτα μάχεται και κτυπά καταχθόνια την ψυχή μας, με απόλυτο σκοπό να την κερδίσει και να την οδηγήσει στην κόλαση.

·         Το μοναδικό του όπλο είναι η δική μας αμαρτία και γι αυτό, εκεί επιθυμεί να μας κυλίσει.

·         Πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση και η άμυνά μας να μην μετριάζεται ποτέ.

·         Όμως, σ’ αυτόν τον αγώνα δεν είμαστε μόνοι. Εμείς, οι ορθόδοξοι χριστιανοί, έχουμε την ισχυρότερη βοήθεια: την Κυρία Θεοτόκο.

·         Είναι το άσυλο και το κρησφύγετό μας.

«Χαίρε των αθλοφόρων το ανίκητον θάρσος».

Η Θεοτόκος προσδίδει θάρρος και δύναμη στους αθλοφόρους και νικητές της πίστεώς μας. Όσοι αγωνίστηκαν για την υπεράσπιση του ονόματός της και αψήφησαν την ζωή τους, είχαν την Παναγία ως πηγή δύναμης, ως ηθικό στήριγμα και παντοτινό συμπαραστάτη.

«Χαίρε, δι’ ης εγυμνώθη ο Άδης  χαίρε δι’ ης ενεδύθημεν δόξαν».

·         Από την Παναγία μας ξεκίνησε η καθαίρεση του Άδη και επλανήθη ο Σατανάς.

·         Η επίσκεψη του Χριστού στο σκοτεινό καταγώγιο του Άδη είχε σαν αποτέλεσμα την νέκρωση του θανάτου. Ο θάνατος ήταν επακόλουθο της προγονικής παραβάσεως.

·         Τώρα οι άνθρωποι μπορούν να γευθούν ξανά την δόξα του παραδείσου.

·         Ενδεδυμένοι τούτη την δόξα δεν είναι πλέον γυμνοί και απόβλητοι του παραδείσου, αλλά επαναπατρισμένοι κάτοικοι της επικράτειάς τους.

Χαιρετισμοί του Ι΄ Οίκου

«Χαίρε αυγή μυστικής ημέρας».

Στη γαστέρα της Παναγίας ρόδισε η αυγή της μυστικής ημέρας. Η μυστική ημέρα που διαδέχθηκε την ζοφώδη νύχτα.

Είναι μυστική η ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, γιατί ενώ συντελείται το υπέρτατο αυτό κοσμοϊστορικό γεγονός, διαλανθάνει της προσοχής της ανθρωπότητος.

Η ημέρα του Ευαγγελισμού είναι μια μέρα θεσπέσια, θεία, περίοπτη. Παραμένει όμως κρυφή από τους ανθρώπους. Το μυστήριο της θείας οικονομίας παίρνει σάρκα και οστά, αφανώς, μυστικώς αλλά ακραιφνώς, αδόλως.

«Χαίρε τύραννον απάνθρωπον εκβαλούσα της αρχής».

·         Και, ώ των θαυμάτων Σου Κύριε, ο τύραννος που βασάνιζε την ανθρωπότητα, χάνει την εξουσία του.

·         Ο απάνθρωπος τύραννος που αποκλειστικό του μέλημα ήταν να οδηγήσει τους ανθρώπους στην απώλεια, αφοπλίζεται.

·         Ο άρχοντας του κόσμου τούτου του απατεώνος.

·         Ο μισάνθρωπος απολύει την κυριαρχία του, εκβάλλεται και διώκεται.

·         Αποκτά την θέση που του αξίζει στην αιώνια τιμωρία.

«Χαίρε κύριον φιλάνθρωπον επιδείξασα Χριστόν».

Η Θεοτόκος γέννησε τον φιλάνθρωπο Κύριο ημών Ιησού Χριστόν. Δηλαδή, δια μέσου Αυτής φανερώθηκε το ένα από τα 3 πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, που είναι η ενσάρκωση της φιλανθρωπίας.

«Χαίρε η της βαρβάρου λυτρουμένη θρησκείας».

Η έλευση του φιλανθρώπου Θεού γίνεται η αιτία, για να λυτρωθεί η ανθρωπότητα από τις βάρβαρες θρησκείες.

·         Αυτές που ζητούσαν ανθρώπινο αίμα, για να ικανοποιηθούν.

·         Αυτές που απαιτούσαν εξιλαστήρια θύματα, για να αποζημιωθούν.

·         Αυτές που κρατούσαν τους ανθρώπους δέσμιους στο σκότος της αβύσσου.

·         Μόνο η έλευση του Κυρίου, μας απαλλάσσει από τέτοιες δοξασίες και κανιβαλισμούς.

·         Η θυσία που μας ζητείται είναι αναίμακτη, προς τέρψιν της ψυχής μας, αλλά και του ανθρωπισμού μας.

·         Θυσιάζουμε και απαρνούμαστε την κακία, στα πόδια του Χριστού.

·         Να, ποια θρησκεία βοήθησε τον άνθρωπο να αναδυθεί από τον βάλτο της αμαρτίας.

«Χαίρε, πυρός προσκύνησιν παύσασα».

§         Η ανθρωπότητα όμως απαλλάχθηκε και από την πυρολατρεία.

§         Η πυρολατρεία ήταν μια μορφή ειδωλολατρίας, με ευρεία διάδοση στους ανατολικούς κυρίως λαούς, κατά τους χρόνους της Θείας Ενανθρωπήσεως.

§         Χάρη στην Παναγία μας, λυτρωθήκαμε και από αυτήν την προσκόλληση και τον σκοταδισμό στον οποίο μας οδηγούσε.

«Χαίρε πιστών οδηγέ σωφροσύνης  χαίρε πασών γενεών ευφροσύνη».

·         Η σωφροσύνη είναι μία ισορροπημένη και αρμονική λειτουργία των σωματικών και πνευματικών επιθυμιών του ανθρώπου, με βάση το θέλημα του Θεού.

·         Στην Θεοτόκο η σωφροσύνη βιώθηκε στον υπέρτατο βαθμό, που μπορεί ένα πλάσμα κτιστό και πεπερασμένο να την βιώσει.

·         Η φύση της ήταν ήρεμη, χωρίς να την σαλεύουν τα άγρια πάθη της αμαρτίας, χωρίς τις θύελλες των άτακτων επιθυμιών και ορμών, που ταράζουν κάθε άλλο ανθρώπινο όν.

·         Σε μια τέτοια φύση καθαρή και άμωμη ευδόκησε να κατοικήσει ο Θεός.

·         Η Υπεραγία μας οδηγεί στη σωφροσύνη, τόσο με το παράδειγμά της, όσο και με την απαράμιλλη χάρη της.

·         Όλοι οι άνθρωποι από κάθε γενεά, οφείλουμε στην Θεοτόκο απεριόριστη ευγνωμοσύνη. Έγινε η αιτία της χαράς, της αγγαλίασης και της ευφροσύνης μας. Δικαιολογημένα όλες οι γενεές των ανθρώπων αναφωνούν:

 «Χαίρε  Νύμφη ανύμφευτε».

ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Στάσις Γ΄

Χαιρετισμοί του Ν΄ Οίκου

«Χαίρε, το άνθος της αφθαρσίας  χαίρε, το στέφος της εγκρατείας».

Ο υμνωδός χαιρετίζει την Θεοτόκο. Χαιρετίζει το άνθος το άφθαρτο. Χαιρετίζει το στεφάνι της εγκρατείας.

Υμνεί την Παναγία μας για 2 λόγους:

1.      Διότι θαυμάζει την «προ της συλλήψεως» αγνότητα, αγιότητα και σωφροσύνη της και

2.      Διότι διατηρεί την αγνότητα και την ταπεινότητά της και μετά την γέννηση του Θεανθρώπου.

Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα ημών των ανθρώπων, όταν επιτύχουμε κάτι αξιόλογο, να υπερηφανευόμαστε γι’ αυτό. Ενώ η Παναγία, αν και είναι βασικό πρόσωπο της θείας οικονομίας, ταυτόχρονα παραμένει η ταπεινή κόρη.

Οφείλουμε να ακολουθούμε το παράδειγμά της.

Θαυμάζοντας τούτη την αγνότητα, ο Ιερός Νικόλαος Καβάσιλας αναφωνεί: «Βίος πανάμωμος, ζωή πάναγνη, άρνηση κάθε κακίας, άσκηση όλων των αρετών, ψυχή από το φως καθαρότερη, σώμα εντελώς πνευματικό, λαμπρότερο από τον ήλιο, από τον ουρανό καθαρότερη, από τους χειρουβικούς θρόνους ιερότερη».

«Χαίρε δένδρον αγλαόκαρπον, εξ ου τρέφονται πιστοί».

Η άσπιλη και ταπεινή κόρη καρποφόρησε κατά απαράμιλλο τρόπο. Η καρποφορία τούτου του θαυμαστού δένδρου είναι η γέννηση του Θεανθρώπου, είναι η χαρά, είναι η τροφή στο πνευματικά λιμοκτονούν ανθρώπινο γένος.

Τούτο τον καρπό γεύονται όλοι οι άνθρωποι. Είναι «ο αμνός ο άμωμος, ο εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος ώ τους εσθίοντας αγιάζων».

«Χαίρε, κυοφορούσα οδηγόν πλανωμένοις

 χαίρε, απογεννώσα λυτρωτήν αιχμαλώτοις».

Οι περισσότεροι  άνθρωποι πριν την έλευση του Χριστού ήταν αποπροσανατολισμένοι και δέσμιοι ειδωλολατρειών.

Η κυοφορία της ταπεινής κόρης, ο καρπός της, έγινε οδηγός των χαμένων και των πλανηθέντων από την αμαρτία. Έγινε ο οδηγός των ποθούντων της πνευματικής ελευθερίας και απαλλαγής από την πλάνη.

 «Χαίρε, πολλών πταιόντων συγχώρησις».

Όταν σφάλουμε, όταν αμαρτάνουμε, όταν χάνουμε τον δρόμο προς τον Θεό, όλοι οι άνθρωποι αναζητούμε ένα στήριγμα, μια βοήθεια, μια ελπίδα συμπαράστασης, ώστε να βγούμε από το τέλμα της αμαρτίας, στο οποίο έχουμε περιπέσει και να ανορθωθούμε ξανά, αποκτώντας συγχώρηση από τον Δεσπότη Χριστό.

Η Θεοτόκος που αγαπά το γένος των ανθρώπων, δέεται υπέρ ημών και μεσιτεύει στον Υιό της να λάβουμε συγχώρηση. Και έχει παρρησία η δέησις αυτή, γιατί: «πολύ ισχύει δέησις Μητρός προς ευμένειαν Δεσπότου».

Χαιρετισμοί του Ο΄ Οίκου

«Χαίρε, Θεού αχωρήτου χώρα».

Η Θεοτόκος είναι η χώρα, που χώρεσε τον αχώρητο Θεό.

Ο Χριστός δηλαδή, χώρεσε στην πεπερασμένη μήτρα της Παρθένου και προσέλαβε εξ αυτής την ανθρώπινη φύση Του. Γι’ αυτό και την ονομάζουμε «πλατυτέρα των ουρανών». Ασύλληπτο μυστήριο, αλλά πραγματικό γεγονός. Παραβιάζει την λογική των ανθρώπων και δοκιμάζει την πίστη τους.

«Χαίρε, των απίστων αμφίβολον άκουσμα

 χαίρε, των πιστών αναμφίβολον καύχημα».

Σε όσους δημιουργούνται αμφιβολίες, ενδοιασμοί, δισταγμοί, σε όσους ο ορθολογισμός τους δεν τους επιτρέπει να δουν πλατύτερα, σε όσους ο υλισμός είναι το πρώτιστο στη ζωή τους, σε όλους αυτούς η απιστία είναι το κυρίαρχο.

Οι άπιστοι αμφισβητούν την ύπαρξη του Θεού, την αιωνιότητα και την αθανασία της ψυχής. Γενικά εναντιώνονται σε οτιδήποτε αφορά την πίστη μας.

Σε αυτών των ανθρώπων τα αυτιά, οποιαδήποτε μνεία για τον Χριστό ηχεί ως σκάνδαλο.

Στις ψυχές και στις καρδιές όμως των πιστών κυριαρχεί η βεβαιότητα και η ασφάλεια.

t        Και η Θεοτόκος είναι το καύχημα των πιστών.

t        Είναι η ελπίδα τους.

t        Είναι η μεγάλη αγκαλιά που τους χωράει όλους.

t        Είναι η Κόρη που συνάπτει τα ασύμπτωτα.

«Χαίρε, η ταναντία εις ταυτό αγαγούσα

 Χαίρε, η παρθενία και λοχείαν ζευγνύσα».

Οι άνθρωποι προ Χριστού είχαν ξεφύγει παντελώς από τον δρόμο του Θεού.

Είχε δημιουργηθεί αβυσσαλέα αντίθεση, τεράστιο χάσμα, μεταξύ Θεού και ανθρώπων.

Το χάσμα αυτό δεν μπορούσε να γεφυρώσει κανένα από τα κτιστά όντα.

Μόνον ο ίδιος ο Θεός.

t        Και το έκανε πραγματικότητα ο Λόγος, ο οποίος με την ενανθρώπησή Του ένωσε «τα το πριν διεστώτα».

t        Στο Θεανδρικό πρόσωπό Του καταργήθηκε η αντίθεση και ήρθε το πλάσμα κοντά στον Πλάστη.

t        Έφερε την καταλαγή και την συγχώρηση.

t        Έφερε την συμφιλίωση, κατήργησε τις αντιθέσεις.

Στη Θεοτόκο οι αντιθέσεις συντέθηκαν αρμονικά σε αγαστή ενότητα.

·         Η αμαρτωλή ανθρωπότητα συναντά και ενώνεται με τον αναμάρτητο Θεό.

·         Στο πρόσωπο της Παναγίας συνευρέθησαν ταυτόχρονα η γέννηση και η παρθενία.

·         Η σύλληψη άνευ σποράς. Αδιανόητο.

·         Και όμως ταυτίστηκαν και εναρμονίστηκαν επ’ ευδοκία του Αγίου Πνεύματος.

·         Όλα αυτά είναι αδύνατον να κατανοηθούν με ανθρώπινη λογική και φιλοσοφικούς στοχασμούς, αλλά με εμπειρία ζωής.

«Χαίρε φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα».

t        Εκείνη την εποχή, κυριαρχούσε ένα φιλοσοφικό δόγμα, ότι: «Θεός ανθρώπω ου μίγνυνται». Δηλαδή, ότι ο Θεός και ο άνθρωπος δεν μπορούν να ενωθούν.

t        Αυτοί οι φιλοσοφικοί ισχυρισμοί διαψεύσθηκαν και καταρίφθησαν ολοκληρωτικά, στο πρόσωπο του Χριστού.

t        Στο πρόσωπο του Χριστού η Θεότητα και η ανθρωπότητα έγιναν ένα.

t        Τούτο το μυστήριο συντελείται εντός της Θεοτόκου.

t        Άφωνοι και άσοφοι καταλήγουν οι φιλόσοφοι.

t        Η δύναμις του Θεού καταλύει τους ανθρώπινους φιλοσοφικούς ισχυρισμούς.

 «Χαίρε, ότι εμωράνθησαν οι δεινοί συζητηταί».

t        Καταρρίπτοντας η θεία δύναμις τα επιχειρήματα των φιλοσόφων, τους κάνει να φαίνονται «μωροί» και αδύνατοι να διαλεχθούν.

t        Αυτήν την αδυναμία τονίζει ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους επιστολή του: «για τους απολειμμένους, δηλαδή για τους άπιστους, φαίνεται μωρία, για τους σωζομένους δύναμις Θεού».

t        Και αποστόμωσαν τους σοφούς της γης.

t        «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα σοφούς  καταισχύνη, και τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά».

Γι’ αυτό οι Απόστολοι δεν χρησιμοποίησαν ρητορικές εκφράσεις και φιλοσοφικά τεχνάσματα στους λόγους τους για την διάδοση του Ευαγγελίου, αλλά στηρίχθηκαν στη δύναμη του Θεού, ώστε να μην έχει σαθρά στηρίγματα η πίστις μας.

Αυτό το κάνει σαφές και πάλι ο Απόστολος Παύλος: «ο λόγος μου και το κήρυγμα μου ουκ εν πειθοίς ανθρωπίνης σοφίας λόγοις, αλλ’ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως, ίνα η πίστις υμών μη η εν σοφία ανθρώπων, αλλ’ εν δυνάμει Θεού»  ( Α΄ Κορινθ. 2, 1-5).